Wiebes: ’Liever potverteren dan ontevredenheid’.

DEN HAAG
 Wiebes wil staatsschuld laten oplopen om koopkracht op te krikken


14-12-2019

Nederland moet het over een andere boeg gooien, willen we de verzorgingsstaat overeind houden én extra geld in de portemonnee overhouden. Dit zegt minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat. 

„Als we nu nog twee decennia krijgen waarin de huishoudportemonnee niets van de groei terug ziet, hebben we straks dertig partijen én 80 procent ontevredenheid.” 

De zes knoppen waar Wiebes aan wil draaien om het verdienvermogen te vergroten zijn niet nieuw: beter onderwijs, meer innovatie, een soepele klimaat- en energietransitie, meer infrastructuur, stimuleren van een leven lang leren en een minder grote deeltijdeconomie. Hij erkent het zelf ook volmondig: „We hebben geen nieuwe knoppen op het dashboard.” 

Het wapen in de strijd is wel nieuw: samen met minister Wopke Hoekstra (Financiën) presenteert Wiebes in het eerste kwartaal van 2020 de contouren van een miljardenfonds voor investeringen die moeten leiden tot welvaartsgroei op de lange termijn. De ingrediënten voor economische groei mogen dan ’oude bekenden’ zijn, zoals Wiebes dat noemt, de omvang van de overheidsmaatregelen zou wel vernieuwend moeten zijn. „We moeten nu echt ferme dingen gaan doen. Daarom deze strategie. 
Dat vergt lef. Dit is een oproep tot lef!” 

Recept 

 We kunnen niet meer terugvallen op de groeimotor van het verleden. „We hadden een meesterlijk recept. Want we rekenden op onbelemmerde handel. De wereldhandel kende geen gevaren, maar een hoop kansen. We hadden rugwind van gasinkomsten”, legt de bewindsman uit. „En we waren dominant in twee sectoren met een enorme uitstoot, maar dat telde toen nog niet: de agrarische sector en de zware industrie. Grote uitstoot, maar daar lagen we niet erg wakker van.” 

In het verleden gruwden VVD’ers van het laten oplopen van de staatsschuld. Potverteren was het. Dat gaat het kabinet nu wel doen voor het investeringsfonds. Wiebes, zo geeft hij toe, moest eerst drie keer slikken. „Ik sta niet meteen te trappelen om de collectieve lasten te verhogen, maar we zitten in een situatie met een lage rente en een écht lage staatsschuld. Wij moeten die mogelijkheid aanwenden om er gebruik van te maken om de groei te verhogen.” 

„Sinds de dotcom-crisis van 2002 is onze welvaart per hoofd van de bevolking met 20 procent gestegen”, analyseert Wiebes. „Wat hebben huishoudens er dan in hun portemonnee bijgekregen? Bijna niks. En dat komt door allerlei nuttige dingen waar het overgrote deel van de kiezers allemaal voor heeft gestemd, namelijk een fatsoenlijke oude dag, goede zorg en solide overheidsfinanciën met aflossing van de staatsschuld.” 

De toekomst ziet er door de vergrijzing en bijbehorende matige economische groei ongeveer net zo uit. De vergrijzing is inmiddels voelbaar. Onlangs voorspelde het Centraal Planbureau dat de economie in de volgende kabinetsperiode net iets meer dan een procentje zal groeien. En die extra welvaart gaat onder meer op aan zorg en pensioenen. Resultaat: de koopkrachtgroei komt in de volgende kabinetsperiode uit op 0 procent. 

De minister waarschuwt voor de maatschappelijke gevolgen daarvan: „We zitten nu met veertig procent van de Nederlanders die op een of andere manier sceptisch is over de eigen inkomenssituatie en we zitten met vijftien partijen in het parlement. Als we nu nog twee decennia krijgen waarin de huishoudportemonnee er niets van terugziet dan hebben we straks dertig partijen én tachtig procent ontevredenheid.”

Noordhollands Dagblad