‘PFAS-gehalte in ons bloed is hoger dan de strengste norm voor de grond’ – Klopt dit wel?

Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. 

4-11-2019

‘PFAS-gehalte in ons bloed is hoger dan de strengste norm voor de grond’ – Klopt dit wel?

Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. 

Tomas van Dijk4 november 2017

Van wie komt de claim?

Ze zijn nauwelijks biologisch afbreekbaar, kunnen de gezondheid en ecosystemen schaden en zijn een doorn in het oog van aannemers en baggeraars. Worden er poly- en perfluoralkylstoffen in de grond aangetroffen dan mag de grond niet worden verplaatst. Ook al zijn het minieme hoeveelheden die met moderne technieken maar net detecteerbaar zijn, vanaf 0,1 microgram per kilogram aarde. Dat dicteert een nieuwe tijdelijke richtlijn voor deze familie van stoffen, beter bekend als de PFAS-chemicaliën. Hans Boer van afvalverwerkingsbedrijf Attero beklaagde zich onlangs in de Volkskrant over deze strenge regel. ‘Het PFAS-gehalte in ons bloed is hoger dan de norm voor de grond’, zei hij, doelend op de grenswaarde van 0,1 microgram. 

Klopt het?

PFAS zijn hitte- en zuurbestendig en waterafstotend. Ze worden veel gebruikt in de industrie, bijvoorbeeld voor het teflon in pannen en de waterwerende laag in kleding. Doordat de chemicaliën heel langzaam afbreken vind je ze op talloze plekken in het milieu. Ook in ons bloed.

‘Het klopt dat in ons bloed vaak meer PFAS zit dan in de grond en aanzienlijk meer dan die grenswaarde van 0,1 microgram’, zegt toxicoloog Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht. ‘De bewering van Boer is juist. Maar hij vergelijkt appels met peren.’ Dat vindt ook Arjen Wintersen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), dat het kabinet adviseerde over de nieuwe PFAS-richtlijn. ‘Van een deel van de PFAS-verbindingen staat vast dat zij zich ophopen in voedsel en organen. Ook een lage milieuconcentratie kan dus leiden tot een hoge concentratie in ons lichaam.’

Boer zegt hier zelf het volgende over: ‘Dat PFAS zit overal. Mijn punt is dat het raar is om je alleen maar te richten op de grond. Het zit zelfs op je regenjas. Raak je je jas aan lik je vervolgens aan je vinger, dan krijg je het ook binnen.’

Een van de voornaamste chemicaliën van de PFAS-familie is de mogelijk kankerverwekkende PFOA (perfluoroctaanzuur). De concentraties van deze stof in het bloed lopen uiteen van 1,4 tot 6,8 microgram per liter. Dat schreef het Europees Agentschap voor chemische stoffen vorig jaar in een rapport waarin het de bevindingen van twintig Europese PFOA-studies op een rij zette. De concentratie van alleen al PFOA ligt dus zo’n 14 à 68 maal hoger dan de limietwaarde van 0,1 microgram per kilogram aarde.

Van PFOS, een andere stof uit de familie, hebben we waarschijnlijk nog meer in ons bloed. Franse onderzoekers vonden concentraties tussen de 6 en 85 microgram per liter, zo schreven ze onlangs in de International Journal of Cancer. 

Conclusie:

Het PFAS-gehalte in ons bloed is inderdaad aanzienlijk hoger dan de norm van 0,1 microgram per kilogram die geldt voor de grond.

Volkskrant