Een gastbijdrage van Ferdinand Meeus (België, expert reviewer IPCC-AR6).
Rapporten van Intergouvernementeel Panel Climate Change (IPCC) zijn de Bijbel voor klimaatbeleid op mondiaal (VN, EU) en lokaal niveau. In eenvoudige mensentaal claimt het IPCC dat:
  1. Huidige mondiale opwarming (°t stijging) is alarmerend uniek, in grootte en snelheid, veroorzaakt door stijging hoeveelheid CO2 in de atmosfeer van ongeveer 0,03% naar 0,04 %.
  2. We zijn zeker dat de mens schuldig is door uitstoot CO2 (en andere broeikasgassen)
  3. We begrijpen het mechanisme : broeikaseffect
  4. Als we nu niet onze CO2-uitstoot verminderen, dan gaan er catastrofen gebeuren.
  5. We hebben betrouwbare klimaatmodellen die onze conclusies onderbouwen en bevestigen
We zullen enkel claim 1 verder analyseren aan de hand van wat het IPCC daarover schrijft .
Wat zijn de relevante feiten in relatie tot claim-1 ?
Het gaat over een stijging van de gemiddelde mondiale temperatuur met ongeveer 1°C sinds 1850, het begin van de thermometer metingen. Daarmee is iedereen akkoord. Over de betrouwbaarheid en foutenmarge van deze thermometer metingen kan men eindeloos discussiëren. Gaan we nu niet doen.
Over de stijging van CO2 in de atmosfeer van 0,03% naar 0,04% is iedereen akkoord. Metingen zijn betrouwbaar.
Wat met claim “alarmerend uniek in grootte en snelheid en oorzaak is menselijke uitstoot CO2” . Deze claim kan niet worden onderbouwd door de feiten zoals we ze ook vinden in de IPCC-rapporten. Er is dus geen bewijs dat menselijke CO2 uitstoot de hoofdoorzaak is van de huidige opwarming die ook niet uniek of alarmerend is. Een klimaatbeleid dat eenzijdig menselijke CO2 uitstoot wil verminderen heeft hoogstwaarschijnlijk geen invloed op klimaat, enkel een negatieve impact op onze welvaart.
Argumenten & feiten :
  • Er zijn 8 goed gedocumenteerde ijstijden met °t variaties van 3-8°C . Niks met menselijke CO2 uitstoot.
  • Ijskernen en zeebodem stalen bevatten “Dansgaart-Oescher oscillaties” van 2-16°C over korte periodes van 10-100 jaar. Niks met menselijke CO2-uitstoot.
  • Rond 1100 AD : opwarming/afkoeling van 1°C, zelfde grootte en snelheid als vandaag. Niks met menselijke CO2-uitstoot.
  • Rond 1600 : Little Ice Age : afkoeling/opwarming van meer dan 1 °C, zelfde grootte en snelheid als vandaag. Niks met menselijke CO2-uitstoot.
Al die erkende °t variaties zijn onderdeel van complexe natuurlijke oscillaties van het aardse klimaat. Deze natuurlijke oscillaties gebeuren zonder enig oorzakelijk verband met menselijke CO2 uitstoot. Het is zelfs zo dat tijdens de ijstijden de analyse van ijskernen heeft aangetoond dat eerst de temperatuur steeg en pas 200-800 jaar later de concentratie van CO2 steeg. Dus metingen van ijskernen uit de periode van de 8 ijstijden wijzen allemaal in de richting van : stijging van CO2 is het gevolg van stijging van de temperatuur.
Mogelijk mechanisme (zoals beschreven in IPCC-rapport AR5) : grootste reservoir van CO2 zijn oceanen (70% oppervlakte onze planeet). Oplosbaarheid van CO2 in water daalt bij stijgende °t, dus “uitgassen” van CO2 bij stijgende °t is oorzaak van toename CO2 in de atmosfeer tijdens de ijstijden. De directe oorzaak van de ijstijden zijn de veranderingen in hoeveelheid invallende zon energie door variaties in de baan en helling van aarde rond zon. Astronomen werken met oscillaties van 100 k jr, 30 k jr en 12 k jr.
Wat zeggen de IPCC rapporten over claim-1 ?
We beginnen bij eerste rapport van 1990
1990, IPCC First Assesment Report. Info ergens in een technisch hoofdstuk
Het eerste IPCC rapport uit 1990 toonde de verschillende ijstijden te samen met een duidelijke “Medieval Warm Period” (MWP) opwarming rond 1000-1300 AD. Gevolgd door een stevige daling tot de 17e eeuw, gekend als “Little Ice Age” (LIA). Wederom gevolgd door een opwarming. Deze info over MWP en LIA werd gegeven in een technisch hoofdstuk binnen het kader van natuurlijke historische temperatuur variaties. Grafiek uit eerste IPCC rapport 1990:
Overzicht natuurlijke °t variaties : ijstijden, Medieval Warm Period, Little Ice Age.
Op basis van dit eerste IPCC rapport, kan je dus eigenlijk rustig zeggen : huidige opwarming van 1°C sinds 1850 is niks bijzonders. Niks alarmerend uniek, want ongeveer zelfde opwarming in grootte en snelheid tijdens MWP en LIA. Er stonden dan ook geen echte alarm boodschappen in dit eerste IPCC rapport.
De grote verandering kwam pas in 1998/99 met de publicatie van de “Hockeystick” grafiek van Dr. Michael E. Mann in tijdschrift “Nature” . Mann was een pas gepromoveerde doctoraats student met een uitgesproken groene-red-de-planeet overtuiging. Zijn grafiek was een combinatie van proxy temperatuur reconstructies (hoofdzakelijk boomringen met wat zeebodem sedimenten, ijskernen,…) en op het einde thermometer metingen. De Hockeystick grafiek was en is nog steeds een krachtig visueel beeld: laatste 1000 jaar vertoonde temperatuur anomalie een licht dalende “horizontale” lijn met op het einde een sterk stijgende lijn in een korte tijdsperiode.
2001 : IPCC AR3 met Dr.Mann als Lead Author en Hockey Stick in Summary for Policymakers
Belangrijk aan deze grafiek: geen MWP en geen LIA zoals in 1st IPCC rapport.
De weg was open voor de claim : huidige opwarming is alarmerend uniek in grootte en snelheid. Alarm klimaat boodschap was geboren.
Mann werd ook een dominerende Lead Author voor volgende IPCC rapporten en hij kreeg het voor mekaar dat “zijn” grafiek een ereplaats kreeg op de eerste bladzijden van de Samenvatting voor Beleidsmakers (SvB). Andere alternatieve reconstructies werden niet getoond in de SvB.
Let op de grote foutenmarges (grijze zone). Blauwe lijn is jaarlijks gemiddelde van de proxies. Zwarte lijn is 50 jaar gemiddelde van de proxies. Rode lijn zijn jaarlijkse thermometermetingen. Critici zeggen dat Mann appelen (proxies zoals breedte van boomringen) vergelijkt met citroenen (thermometers).
Critici beweren dat temperatuur reconstructies met boomringen (zoals Mann zijn grafiek) onvoldoende betrouwbaar zijn omdat de breedte (of dichtheid) van boomringen niet alleen functie is van temperatuur maar ook van bodem kwaliteit, regenval en directe omgeving van de boom.
Dit wordt door de experten zoals Mann allemaal erkend en daarom “selecteren” ze proxies (verzameling van bomen) die enkel zouden reageren op temperatuur veranderingen en gebruiken ze indrukwekkende algoritmes en verschillende statistische methodes om de zaak te analyseren en visualiseren (zie klooien met klimaatgrafiek).
Slechts 1 consensus klimaatwetenschapper Prof. Hans von Storch durfde het aan om beleefde kritiek te geven op de gebruikte methode van Mann in een kort artikel dat verscheen in “Science”. Maar in een interview uit 2004 met Der Spiegel is Prof. von Storch duidelijker:
Hockeystick grafiek is “rubbish”. Het wegmoffelen van MWP en LIA is een grote fout.
Stevige fundamentele kritiek op de courant gebruikte paleo reconstructie methodes kwam vooral van wetenschappers buiten het kleine paleo vakgebied. In 2005 publiceerde “Geophysical Research Letters” een vernietigende kritiek op de gebruikte hockey stick methode van Mann , en die kwam van 2 Canadese outsiders, wel specialisten op gebied van statistiek (gebruikt in analyse van meta-data voor mijnexploraties) en econometrie McIntyre en McKitrick (MM).
MM kritiek simpel gezegd : Mann grafiek bestond uit geselecteerde proxy ruis met enkele zorgvuldig gekozen boomringen series die op het einde een groeispurt vertoonden. Als men andere keuze&selectie maakt, dan krijgt men ander resultaat. Gebruikte statistiek is niet robuust.
De kritiek van deze 2 outsiders werd grotendeels genegeerd door de kleine wereld van paleo boomring reconstructie wetenschappers.
Het volgende IPCC Assesment rapport, van 2007, had wel een lastig “probleempje”.…De MM kritiek was gepubliceerd in een gerenomeerd tijdschrift “Geophysical Research Letters” en moest dus worden besproken in volgend IPCC_rapport. Dat werd mooi opgelost door er 2 regels aan te besteden in een technisch hoofdstuk (wie leest dat?) en de Hockeystick niet meer te gebruiken in de Summary for Policymakers.
2007 AR4 , WG1 The Physical Science Basis, Summary for Policymakers, p5
In AR4 rapport werd gekozen om grafiek van Mann niet meer prominent te gebruiken in de Summary for Policymakers en te kiezen voor thermometers voor de periode vanaf 1850 .
Het probleem voor IPCC met deze thermometer grafiek met gegevens pas vanaf 1850, is natuurlijk dat de claim dat huidige opwarming alarmerend uniek in grootte en snelheid niet kan worden waargemaakt. Voor zulk een claim heb je minstens gegevens nodig over een periode van 1000-2000 jaar. Ondertussen verschenen er meer en meer temperatuur reconstructies die wel een duidelijke MWP opwarming en LIA afkoeling toonden, net zoals in het eerste IPCC rapport van 1990.
Daarom werd de thermometer grafiek weergegeven te samen met gegevens over stijgend zeewater en smeltende sneeuw.
AR4 rapport Summary for Policymakers : enkel thermometer metingen vanaf 1850 en een verbreding van alarm focus richting stijging zeewater en smeltende sneeuw
Als men die thermometer grafiek vergelijkt met de toename van CO2, kan men moeilijk beweren dat er goede correlatie&verband is tussen stijging °t en toename CO2. Die is er niet.
Toename van CO2 is ongeveer 40% en verloopt via een continue stijging zonder enige daling of stabilisatie. Toename temperatuur is maar 6% ( van ongeveer 13,7 °C naar 14,5°C) met een bizar op en neer verloop. Moeilijk te rijmen met forse continue stijging van CO2.
Met deze 2 gegevens (thermometers en CO2) kun je geen bewijs onderbouwen voor claim-1, gezien de natuurlijke temperatuur variaties van dezelfde grootte en snelheid.
AR4 rapport technisch hoofdstuk
Een vermomde Mann Hockeystick grafiek is nog wel te vinden in een “spaghetti mix” grafiek voor de laatste 2000 jaar in een technisch hoofdstuk, waarbij een veelvoud van alternatieve proxy reconstructies werd getoond met op het einde de nu standaard geworden truuk met de thermometers met de zwarte lijn. Geen fraude maar een gebruikelijke techniek in dat kleine paleo vakgebied.
Maar zelfs deze spaghetti mix grafiek is onvoldoende om claim-1 te onderbouwen, gezien de vele alternative reconctructies, sommigen met een duidelijke MWP en LIA en allemaal uit peer-reviewed publicaties. En ook : al die reconstructies verschillen van mekaar met meer dan 0,5 °C. Critici stellen dan de vraag: hoe betrouwbaar zijn die dan ? Dan kom je in een patstelling tussen: voldoende en niet voldoende betrouwbaar om klimaatbeleid op te baseren van miljarden euro’s.
Als reactie ging het IPCC zijn klimaat boodschap meer en meer baseren op klimaatmodellen en alarmistische voorspellingen i.v.m. stijgend zeewater en smeltende gletsjers. In hun enthousiasme naar een andere alarm toeter kwam men terecht bij de gletjsers van de Himalaya … En toen heeft IPCC een enorme blunder gemaakt.
IPCC-Chair en grote baas Pachauri (India, treiningenieur en veganist) kende de streek van de Himalaya en kende ook een aantal wetenschappers ter plekke die maar al te blij waren met extra onderzoeksgeld om het risico te bestuderen van het wegsmelten van het ijs van de Himalaya. Een mogelijk unieke alarm boodschap moet iemand gedacht hebben. Zeker zo goed als de Hockeystick…en zo geschiedde. Een blunder van formaat was geboren en de foute bewering dat de gletjers van de Himalaya zullen wegsmelten tegen 2035 als we nu niks doen werd opgenomen in het IPCC rapport AR4.
Dit is de tekst met als verantwoordeijke Coordinating Lead Author Dr. Murari Lal, toevallig van India net zoals IPCC Chair Pachauri.
Deze bewering was nergens te vinden in peer-reviewed publicaties over de Himalaya, enkel in een rapport/brochure van WWF, een gekende groene activistische milieu-organisatie.
In hun alarm enthousiasme is er ook een 2de fout: de oppervlakte van de Himalaya gletsjers is niet 500,000 km2, maar ongeveer 33,000 km2. En een 3de fout omdat eerste zin zegt dat ze zullen verdwijnen, en de 2de zin spreekt van een vermindering met factor 5.
De blunders werden niet opgemerkt. Ondanks al die top wetenschappers en kwaliteitsprocedures. Erger nog, de bron referentie van de kwakkel bleek een rapport te zijn van WWF, dus geen peer-reviewed publicatie. Laat dat nu net een van de argumenten zijn van het IPCC: rapporten worden geschreven door de beste wetenschappers in hun vakgebied op basis van peer-reviewed publicaties.
Zoals gebruikelijk is de zwarte piet verschillende keren gepingpongd. De fout & blunder is pas officieel toegegeven 3 jaar na publicatie van het rapport. Maar de schade aan de wetenschappelijke reputatie van IPCC was en is een feit. Maar niet voor IPCC die de zaak ziet als een klein akkefietje: 1 klein foutje in een rapport van 900 blz. Moet kunnen. Tja …
Nochtans heeft verantwoordelijke auteur Dr. Murari Lal toegegeven dat hij de foute alarm informatie bewust heeft gebruikt om politici te overtuigen om actie te nemen.
Climategate November 2009
En dan was er een bom in November 2009 met Climategate, gehackte e-mails tussen Mann en een aantal andere invloedrijke IPCC Lead Authors en klimaatwetenschappers zoals Prof. Phil Jones, Prof. Ray Bradley en Prof. Malcolm Hughes. Allemaal topklimaatwetenschappers met een indrukwekkende staat van dienst.
Vooral deze mail kreeg veel aandacht (in USA en UK, minder in België en NL) vanwege de relatie met de Hockeystick-grafiek.
De verwijzing in de mail naar “Mike’s Nature trick” is de Hockeystick grafiek van Mann in Nature publicatie en “Keith’s” is Prof Keith Briffa, IPCC hoofdauteur van het hoofdstuk over paleo °t reconstructies.
Deze mail staat bekend als “Hide the decline” truc van Mann, en heeft betrekking op het “mengen” en calibreren/valideren van proxy breedtes van boomringen met de rode thermometer lijn in de Hockeystick-grafiek in Nature van 1998/99. Een aantal van die boomring proxies had namelijk een dalende trend vanaf 1961 (proxy serie gebruikt door prof. Dr. Keith Briffa, hoofdauteur IPCC). Mann heeft dan de gegevens van de dalende boomringen niet meer gebruikt in zijn grafiek en via een statistische techniek vervangen door de rode thermometermetingen die wel omhoog gingen. Je mag dit geen fraude noemen want het is een algemeen gebruikte techniek (truc) in de kleine wereld van paleo temperatuurreconstructies met boomringen. De boomring experten hebben er dan ook een mooie naam aan gegeven “Divergence Problem”. Zoals uit de e-mail tussen Jones en Mann : de truc van Mann is standaard techniek geworden.
Ferdinand Meeus.
Voor de kritische volgers van de Hockey stick discussie werd het meer en meer duidelijk dat de kritiek van de gerespecteerde consensus klimaatwetenschapper Von Storch en de 2 outsiders uit Canada terecht is. Over dit aspect zijn reeds meerdere publicaties en boeken verschenen zoals:
  • A.W. Montford: The Hockeystick Illusion(2010) en Hiding The Decline (2012)
  • Marcel Crok: De staat van het klimaat
Als 2019 update : Mann en vele van zijn IPCC paleo collega’s beweren nog steeds dat de Hockeystick temperatuurreconstructie solide en robuust is zonder fundamentele fouten.
Mann heeft wel een rechtzaak verloren tegen klimaatscepticus Dr. Ball omdat hij nog steeds weigert om zijn gebruikte statistiek volledig vrij te geven.
Wordt vervolgd.