Na de stikstof nu ook het bedreigende PFAS

Wat zijn PFAS?   PFAS is een afkorting en staat voor poly- en perfluoralkylstoffen.

23-10-2019 Roel van Leeuwen 


Het gaat om meer dan zesduizend, door de mens gemaakte, chemische stoffen. 

Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw worden PFAS massaal door de industrie verwerkt in producten als pannen, regenkleding, bluswater, verf, bakpapier, noem maar op. PFAS werden lange tijd gezien als een wondermiddel. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat deze producten lekker water- en vuilafstotend zijn. Maar sinds wanneer zijn de PFAS een probleem? 

Sinds 2012 is duidelijk dat PFAS zeer schadelijk kunnen zijn voor het bodem- en watersysteem met uiteindelijk effecten op de mens. Sommige PFAS kunnen kanker veroorzaken. En dat is een probleem omdat de PFAS op heel veel plekken in de bodem en het grondwater zitten, terwijl ze van nature niet in het milieu voorkomen. In 2012 is een expertisecentrum opgericht om kennis en informatie over deze stoffen te delen. 

In juli bepaalde staatssecretaris Stientje van Veldhoven dat iedere kilo grond, die in aanraking kan komen met oppervlaktewater, niet meer dan 0,1 microgram PFAS mag bevatten. En nu is Leiden in last? Jazeker. Waar partijen als Bouwend Nederland eerst nog blij waren met de door de staatssecretaris geboden duidelijkheid, blijkt nu dat de nieuwe regels zorgen voor grote problemen voor bouwers, baggeraars en transporteurs. Als zij grond willen verplaatsen voor het bouwrijp maken van een terrein, stuiten ze in veel gevallen op de PFAS. Volgens regiomanager Jan Overtoom van belangenorganisatie Bouwend Nederland was er een bedrijf dat vijftig monsters had laten testen. ,,In 49 gevallen zat er PFAS in.’’ 

Wat zijn nu de grootste problemen voor de bedrijven? Overtoom: ,,Er wordt in Nederland nu een hele lage norm gehanteerd. Het is echt typisch Nederlands. In het buitenland ligt zo’n norm zeker duizend keer hoger.’’ Daarnaast moet de grond worden geanalyseerd in laboratoria. Maar die kunnen het werk nauwelijks aan. ,,Daar moet meer capaciteit komen’’, aldus Overtoom. Grond kan wel worden afgevoerd worden naar een depot, maar dit is erg duur. Volgens Overtoom zijn de PFAS vooral een probleem voor infrastructurele werken. 

,,Bij een verbouwing in de stad heb je er geen last van, maar als je een weg wilt aanleggen dan wordt het een ander verhaal.’’ En wat gaat er nu gebeuren? 

Op 30 oktober wordt er in Den Haag gestaakt. Niet alleen om een eind te maken aan de stikstofproblematiek, maar zeker ook om ervoor te zorgen dat de bouw niet helemaal stil komt te liggen vanwege de PFAS en dat projecten weer worden opgepakt. Naar verwachting zullen duizenden werknemers van zich laten horen op het Malieveld. 

Roel van Leeuwen 


Het hele land is in de ban van stikstof. Sinds deze week praten we echter nu ook over PFAS in de bouw- en transportsector. Maar wat zijn dit voor stoffen? En zijn ze net zo bedreigend?