7-10-2019

Een bijdrage van Reynier Pronk.
In de rust van een voetbalwedstrijd probeert een trainer zijn ploeg op te peppen door hun een extra bonus te beloven als ze één doelpunt meer maken dan de tegenstanders. Tijdens de tweede helft valt er aan beide kanten een doelpunt. De ploeg blijft aanvallen, maar tevergeefs. In de allerlaatste minuut van de verlenging rent de aanvaller op zijn eigen doel af en schopt de bal achter de verbijsterde keeper.
De woedende coach eist een verklaring, waarop de spelers hun wenkbrauwen ophalen en hun bonus opeisen. Zij hebben immers één doelpunt meer gescoord dan de tegenstander!
Dit heb ik natuurlijk uit mijn duim gezogen, maar het maakt hopelijk wel iets duidelijk. Het gaat over het geven van een voor iedereen begrijpelijke, ondubbelzinnig opdracht, maar ook over het scherp krijgen van het achterliggende doel.
En natuurlijk gaat het ook over het goed communiceren daarvan. Niet alleen de betrokkenen moeten begrijpen wat er is bedoeld, maar ook jouw ‘toekomstige zelf’; een project duurt vaak lang, soms meerdere jaren. De gekte van de dag, de druk van de omgeving, maar ook de veranderende wereld, maken het daarom noodzakelijk om regelmatig terug te kijken naar de oorspronkelijke opdracht, het beoogde doel, maar ook of de aannames van weleer nog steeds kloppen.
Een andere valkuil is, dat men met een project meerdere doelen nastreeft. Die kunnen elkaar tijdens de uitvoering lelijk voor de voeten lopen. Op tijd een nieuwe wet invoeren en tevens efficiënter gaan werken, leidt bijvoorbeeld al spoedig tot een conflict tussen beide doelen.
Nu zie je helaas maar al te vaak dat het achterliggend doel uit beeld verdwijnt, terwijl de opdracht ijzerenheinig wordt uitgevoerd. Op die manier kom je er niet achter of het project in wijzigende omstandigheden nog steeds relevant en urgent is.
Als de opdracht is: ‘Bouw een Betuwelijn’, dan wordt het diffuus waarom deze noodzakelijk en urgent is. Gaat het om meer goederen naar Duitsland kunnen vervoeren? Wil men de A15 ontlasten? Wil men de uitstoot van vrachtwagens en binnenvaartschepen verminderen? Of is er nog een andere geheime agenda? (Werkgelegenheid, marktaandeel NS en/of Prorail). Your guess is as good as mine.
Dus gaat men bouwen heen, leveren te laat- en veel te duur op en komen er vervolgens achter dat de Duitsers nauwelijks geïnteresseerd zijn en hun spoornetwerk niet hebben aangepast op het moment dat de Betuwelijn gereed is. Gevolg: nauwelijks vervoer en gederfde inkomsten.
Geen van de mogelijk achterliggende doelen zijn dus gerealiseerd terwijl de bouwer zijn facturen netjes betaald heeft gekregen.
Wat hier overigens bij opvalt, is dat er bij mijn weten nooit stagnatie is ontstaan wegens gebrek aan vervoerscapaciteit. Hoezo een urgent project, waarvoor ook nog eens velen huis en haard hebben moeten verlaten?
Gelukkig is de overheid zo verstandig geweest om voor de klimaatdoelen geen projecten op te tuigen. Die kunnen alleen maar falen, toch? (Pas op: ironie–waarschuwing!)
Wel hebben ze zich (zij het zonder juridische consequenties, want Minnesma en haar, mede door ons gesubsidieerde, duurbetaalde advocaten lopen zich al warm) gecommitteerd aan de doelstelling om CO2 te verminderen.
En dan gaan bij mij alle alarmbellen rinkelen, want wat is het achterliggende doel? Ons steentje bijdragen om de aardthermostaat naar beneden bij te stellen? Is dat een haalbaar, meetbaar doel?
Stel dat het tegen alle modellen in, steeds kouder wordt, dan loop je met deze doelstelling de kans dat wij ijzerenheinig, zinloos CO2 blijven reduceren, want dat was immers de opdracht? Als dat dan ook nog leidt tot het aantasten van onze economie is dit net als in het voorbeeld: een schot in eigen doel.

Reynier Pronk.
Of is wellicht het achterliggende doel om onze politici op het wereldtoneel goede sier te laten maken, zoals Rutte al deed, door te vertellen hoe doortastend Nederland is bij het polderen via klimaattafels en de in gang gezette voortvarende uitvoering van de klimaatplannen?
Nederland met zo’n 17 miljoen inwoners (ca 73% van die van de stad Sjanghai) loopt voorop. Rutte als tambourmaître, terwijl de hele fanfare allang ergens is afgeslagen.
Is dat tevens de reden waarom experts zich uitputten om uit te leggen dat weersafhankelijke systemen geen oplossing zijn voor welk probleem dan ook en dat niemand dat wil horen? En dat terwijl de MP zelf ooit de wijze woorden sprak ‘Windmolens draaien op subsidie’, terwijl er onder zijn bewind duizenden (and still growing) zijn geplaatst?
Is de conclusie dan niet dat, waar politiek begint, de rede verdwijnt?