Verbied zonneparken op natuur- en landbouwgrond en stimuleer de uitrol van zonne-energie op water, haven- en bedrijventerreinen, langs snelwegen en op daken en gevels. Dat adviseert het College van Rijksadviseurs.
Het College van Rijksadviseurs adviseert het Rijk over ruimtelijke kwaliteit. Het college bestaat uit Rijksbouwmeester Floris Alkemade en Rijksadviseurs voor de fysieke leefomgeving Berno Strootman en Daan Zandbelt. Met het rapport ‘Via Parijs, een ontwerpverkenning naar een klimaatneutraal Nederland’ adviseert het college om bij het kiezen van maatregelen niet alleen te kijken naar het verminderen van de CO2-uitstoot, maar te kiezen voor maatregelen die op de lange termijn en vanuit integraal afgewogen keuzen maximaal bijdragen aan de omgevingskwaliteit. In ‘Via Parijs’ wordt de energietransitie verbonden met andere opgaven, zoals het verduurzamen van de landbouw, de woningbouwopgave en met de bestaande kwaliteiten van ons land.
4 aandachtspunten
Het advies van het college is gebaseerd op een uitgebreide ontwerpende verkenning naar een klimaatneutraal Nederland. Vanuit een ruimtelijke en ontwerpende blik heeft het collega 4 aandachtspunten geformuleerd die samen het advies vormen aan het Rijk en zijn samenwerkende partners. Daarbij is volgens de Rijksadviseurs de verbinding gemaakt tussen de korte termijn en de lange termijn, de ondergrond en de bovengrond, en de nieuwe opgaven met bestaande kwaliteiten. De 4 aandachtspunten zijn:
Het advies van het college is gebaseerd op een uitgebreide ontwerpende verkenning naar een klimaatneutraal Nederland. Vanuit een ruimtelijke en ontwerpende blik heeft het collega 4 aandachtspunten geformuleerd die samen het advies vormen aan het Rijk en zijn samenwerkende partners. Daarbij is volgens de Rijksadviseurs de verbinding gemaakt tussen de korte termijn en de lange termijn, de ondergrond en de bovengrond, en de nieuwe opgaven met bestaande kwaliteiten. De 4 aandachtspunten zijn:
- Rijk spreek je uit en werk samen: ontwikkel een samenhangende visie op de energietransitie, Werk in de Regionale Energiestrategieën (RES'en) en regio-overstijgend samen en stem af en zet Rijkseigendom strategisch in.
- Verken nieuwe mogelijkheden in pilots, experimenten en onderzoek.
- Beloon lokale gemeenschappen en organiseer draagvlak.
- Koers doeltreffend op Parijs 2050: werk integraal op alle schaalniveaus, bespaar, zet in op schaalvoordelen, gebruik de juiste energiebron voor het juiste doel, maak een integraal plan voor de Noordzee en kijk niet alleen naar de korte maar altijd ook naar de lange termijn.
Noordzee en concentratie cruciaal
In ‘Via Parijs’ adviseren de Rijksbouwmeester en Rijksadviseur om een integraal plan voor de Noordzee te maken en daarin maximaal in te zetten op de productie van windenergie op zee. De Noordzee kan Nederland in 2050 ongeveer 80 procent van de totale elektriciteitsbehoefte leveren, ofwel de helft van de totale energiebehoefte van Nederland.
In ‘Via Parijs’ adviseren de Rijksbouwmeester en Rijksadviseur om een integraal plan voor de Noordzee te maken en daarin maximaal in te zetten op de productie van windenergie op zee. De Noordzee kan Nederland in 2050 ongeveer 80 procent van de totale elektriciteitsbehoefte leveren, ofwel de helft van de totale energiebehoefte van Nederland.
Op land is het advies om windenergie geconcentreerd op te wekken in een aantal grote windparken in grootschalige, rationele landschappen. Het opwekken van zonne-energie kan via grootschalige zonne-energiecentrales op water, haven- en bedrijventerreinen en langs een aantal snelwegen. Toch kleven er volgens het college ook nadelen aan concentratie: ‘Ons pleidooi voor concentratiegebieden voor de opwekking van wind- of zonne-energie lijkt op gespannen voet te staan met het benodigde draagvlak. Een oplossing kan zijn om regio’s die aanzienlijk meer produceren dan hun eigen behoefte, hiervoor op een of andere manier te compenseren.’
Geen landbouwgrond en natuurgebieden
Het opwekken van zonne-energie via daken en gevels moet maximaal worden gestimuleerd. Zo kunnen zonne-energiecentrales op landbouwgrond en in natuurgebieden volgens de adviseurs worden vermeden: ‘Verbied zonne-energiecentrales op landbouw- of natuurgrond. Zonne-energiecentrales zijn een vorm van verstedelijking, net als kassen. Beschouw zonne-energiecentrales daarom ook in planologisch-juridische zin als een vorm van stedelijk grondgebruik. Voorkom monofunctionele oplossingen en wees zuinig op onze landbouwgronden en natuurgebieden, zeker gezien de extra ruimte die nodig is voor kringlooplandbouw en gezien de voortdurende bedreiging van de natuur in ons verstedelijkte land. Stimuleer grootschalige zonne-energiecentrales op haven-, bedrijven-, en defensieterreinen en op vliegvelden. Stuur daarnaast op een beperkt aantal grootschalige zonne-energiecentrales op water, die een grotere opbrengst kunnen genereren wanneer ze meedraaien met de zon.’
Het opwekken van zonne-energie via daken en gevels moet maximaal worden gestimuleerd. Zo kunnen zonne-energiecentrales op landbouwgrond en in natuurgebieden volgens de adviseurs worden vermeden: ‘Verbied zonne-energiecentrales op landbouw- of natuurgrond. Zonne-energiecentrales zijn een vorm van verstedelijking, net als kassen. Beschouw zonne-energiecentrales daarom ook in planologisch-juridische zin als een vorm van stedelijk grondgebruik. Voorkom monofunctionele oplossingen en wees zuinig op onze landbouwgronden en natuurgebieden, zeker gezien de extra ruimte die nodig is voor kringlooplandbouw en gezien de voortdurende bedreiging van de natuur in ons verstedelijkte land. Stimuleer grootschalige zonne-energiecentrales op haven-, bedrijven-, en defensieterreinen en op vliegvelden. Stuur daarnaast op een beperkt aantal grootschalige zonne-energiecentrales op water, die een grotere opbrengst kunnen genereren wanneer ze meedraaien met de zon.’
Bovendien is er ook onderzoek nodig volgens de adviseurs: ‘Onderzoek de effecten op waterkwaliteit en de gevolgen voor natuur. Daar is op dit moment nog te weinig over bekend. Maatschappelijke waarden als landschapskwaliteit, biodiversiteit en een gezonde bodem spelen bij de afweging voor subsidietoekenning nu geen rol.’
Stel ruimtelijke randvoorwaarden in SDE+
De Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE+), en vanaf komend jaar ook diens opvolger SDE++, stimuleert techniekneutraal de productie van duurzame energie tegen zo laag mogelijke kosten. ‘Dit maakt het voor ontwikkelaars financieel aantrekkelijk om zonne-energiecentrales op landbouwgrond te realiseren’, stelt het college. ‘Wij pleiten ervoor dat het Rijk ook in dat opzicht zijn verantwoordelijkheid neemt en geen sectorale oplossingen meer subsidieert. Dat betekent een aanpassing van de SDE++ door het toevoegen van ruimtelijke randvoorwaarden en door het niet meer toekennen van subsidies aan zonne-energiecentrales op landbouw- of natuurgronden.’
De Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE+), en vanaf komend jaar ook diens opvolger SDE++, stimuleert techniekneutraal de productie van duurzame energie tegen zo laag mogelijke kosten. ‘Dit maakt het voor ontwikkelaars financieel aantrekkelijk om zonne-energiecentrales op landbouwgrond te realiseren’, stelt het college. ‘Wij pleiten ervoor dat het Rijk ook in dat opzicht zijn verantwoordelijkheid neemt en geen sectorale oplossingen meer subsidieert. Dat betekent een aanpassing van de SDE++ door het toevoegen van ruimtelijke randvoorwaarden en door het niet meer toekennen van subsidies aan zonne-energiecentrales op landbouw- of natuurgronden.’
Pleidooi voor Dakenwet
De adviseurs willen dat naast grootschalige concentratie ook de decentrale opwekking van energie in de bebouwde omgeving via daken en gevels volop gestimuleerd wordt. ‘Hierbij is integratie in bouwwerken uitgangspunt. Stel bijvoorbeeld een “Dakenwet” in, zoals in Frankrijk, en verplicht daarmee een minimumaandeel zonnepanelen op daken, in ieder geval voor nieuwbouw. Maak meer opwekking mogelijk dan puur voor eigen gebruik, om collectieve oplossingen te bevorderen en onnodige netverzwaring en halfbedekte daken te voorkomen. Zorg ervoor dat het ook aantrekkelijk wordt voor particulieren om meer elektriciteit te produceren dan voor eigen behoefte. Verlaag daarom de ondergrens voor het in aanmerking komen voor de SDE+.’
De adviseurs willen dat naast grootschalige concentratie ook de decentrale opwekking van energie in de bebouwde omgeving via daken en gevels volop gestimuleerd wordt. ‘Hierbij is integratie in bouwwerken uitgangspunt. Stel bijvoorbeeld een “Dakenwet” in, zoals in Frankrijk, en verplicht daarmee een minimumaandeel zonnepanelen op daken, in ieder geval voor nieuwbouw. Maak meer opwekking mogelijk dan puur voor eigen gebruik, om collectieve oplossingen te bevorderen en onnodige netverzwaring en halfbedekte daken te voorkomen. Zorg ervoor dat het ook aantrekkelijk wordt voor particulieren om meer elektriciteit te produceren dan voor eigen behoefte. Verlaag daarom de ondergrens voor het in aanmerking komen voor de SDE+.’
0 reacties :
Een reactie posten