Wetsvoorstel: raadsleden in bestuur GR

Raadsleden kunnen voortaan in het algemeen bestuur van gemeenschappelijke regelingen (GR) worden benoemd.


28-8-2019


Wetsvoorstel: raadsleden in bestuur GR 

Raadsleden kunnen voortaan in het algemeen bestuur van gemeenschappelijke regelingen (GR) worden benoemd. Het recht van enquête wordt geïntroduceerd. Een rekenkamer(commissie) kan onderzoek doen naar het gevoerde beleid door het algemeen bestuur van een GR. Raden kunnen een gemeenschappelijke raadscommissie instellen. Er komt een actieve informatieplicht.

Wetsvoorstel 

Dit zijn enkele uit het oog springende onderdelen uit het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr), waarvoor een internetconsultatie is gestart. De wet wordt op de schop genomen om de democratische legitimiteit van gemeenschappelijke regelingen te vergroten. Het wetsvoorstel bevat een keur aan nieuwe instrumenten die de lokale volksvertegenwoordigers meer grip en zeggenschap moeten geven op het reilen en zeilen van gemeenschappelijke regelingen. 

Geen keiharde garantie 

In het wetsvoorstel wordt onder meer de deur opengezet voor toetreding van raadsleden in het algemeen bestuur van GR die uit collegeleden bestaat (collegeregeling). Een keiharde garantie geeft de wet niet; het is aan colleges om raadsleden al dan niet in het algemeen bestuur aan te wijzen. In de Memorie van Toelichting (MvT) op het wetsvoorstel van minister Ollongren (BZK) wordt een aantal voordelen genoemd van raadsdeelname aan het algemeen bestuur. ‘Raadsleden kunnen bijvoorbeeld aandacht vragen voor onderwerpen die relevant zijn voor gemeenteraden, zijn goed in staat de gemeenteraden waar zij uit komen in te lichten over ontwikkelingen in de regeling en hun lidmaatschap zorgt voor betrokkenheid van volksvertegenwoordigers bij besluiten.’ 

Misstanden 

De gezamenlijke gemeenteraden krijgen via het gemeenschappelijk recht van enquête de mogelijkheid onderzoek te doen naar eventuele misstanden bij een gemeenschappelijke regeling. Zij mogen een gezamenlijk onderzoek instellen naar de bestuursvoering van een GR. Dat kan alleen als alle raden het daarmee eens zijn. Lokale en gezamenlijke rekenkamers mogen onderzoek doen naar het gevoerde bestuur van een GR. Daarover was tot nu toe onduidelijkheid. Gemeenschappelijke raadscommissie Gemeenteraden kunnen een aparte commissie in het leven roepen voor een GR. Deze gemeenschappelijke raadscommissie kan worden ingezet om een gezamenlijk standpunt voor te bereiden of om vergaande besluiten van het GR-bestuur te bespreken met een vertegenwoordiging van de aangesloten raden. Ook kan zij het GR-bestuur adviseren. De commissie moet, op voorstel van de raden, worden ingesteld door het algemeen bestuur. Dat mag de instelling van een commissie niet weigeren. De raden zelf kiezen de commissieleden. 

Actieve informatieplicht 

Er gaat een actieve informatieplicht gelden voor het bestuur van een GR. Het gaat daarbij niet alleen over informatie over te nemen besluiten, ‘maar betreft alles dat de raad behoort te weten om zijn taak goed te kunnen vervullen’, aldus de MvT. De planning en control cyclus wordt opgerekt, om raden ‘meer positie te geven in de begrotingscyclus van een gemeenschappelijke regeling’. De begrotingscyclus van de GR’en sluiten daarmee beter aan op die van gemeenten ‘waardoor het voor gemeenteraden makkelijker wordt te overzien wat de gevolgen zijn van uitgaven aan regelingen voor de eigen gemeente’, aldus de MvT. 

Uittreding 

Er moeten afspraken worden gemaakt over evaluatie van de gemeenschappelijke regeling. In de nieuwe wet wordt niet vastgelegd waarop de evaluatie moet zijn gericht, hoe vaak deze moet worden uitgevoerd en op welke manier. Dat is aan de deelnemers van de GR. Als wordt besloten de GR niet te evalueren, moeten de aangesloten raden daar wel mee instemmen. De regels rondom uittreding worden aangescherpt. ‘De praktijk laat zien dat veel problemen worden ervaren ten gevolge van de uittreding’, aldus de MvT. ‘Dat komt omdat in de regeling vaak wordt volstaan met de afspraak dat in geval van uittreding het (algemeen) bestuur de uittreedvoorwaarden vaststelt.’ Aan de wet wordt toegevoegd dat in ieder geval afspraken moeten worden gemaakt over personeel, contracten, huisvesting en investeringen. Raadsleden die lid worden van een gemeenschappelijke raadscommissie of van een gemeenschappelijke onderzoekscommissie krijgen een extra vergoeding. 

De internetconsultatie wordt op 12 oktober afgesloten.

Binnenlands Bestuur