Waar gaat het mis bij LTO Nederland?

Bij LTO Nederland heb ik soms het gevoel dat we naar de film 'Titanic' zitten te kijken; 

OPINIE KEES MAAS 2-4-2019

eens het trotse moederschip dat de belangen van de boer met verve verdedigde, maar nu oogt als dobberend bootje zonder duidelijke koers. Spijtig dat juist in deze periode, waarin de 'license-to-produce' van de landbouw ter discussie staat, de gelederen niet zijn gesloten en dat de landbouwsector niet meer met 1 mond spreekt.

Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Ten eerste zien we dat de belangen van de diverse sectoren elkaar steeds meer bijten, waardoor er een soort compromisbeleid wordt gevoerd. Bij voorbaat een feitelijk kansloze route, omdat niemand er blij mee is. Voor de ene sector wordt te weinig bereikt, voor een andere sector te veel.

Ook de cohesie tussen de boeren verzwakt door de groeiende verschillen in het krimpende ledenbestand van de land- en tuinbouworganisatie. Neem bijvoorbeeld een melkveehouder van 70 jaar oud met 50 koeien en een akkerbouwer van 30 jaar oud met 300 hectare. Zij hebben nog amper raakvlakken met elkaar, waardoor ook zij zich steeds minder herkennen in de belangenbehartiger.

Minder boeren op het pluche
Daarnaast zitten er in de landelijke politiek steeds minder boeren op het pluche; waar vroeger in elk dorp de wethouder ook boer was, zitten er nu te weinig boeren in de lokale, provinciale of landelijke politiek. Ook het loslaten van een gekozen bestuurder binnen LTO Nederland is een grote verandering. Dat zijn vandaag de dag namelijk professionele bestuurders, die blijkbaar niet aanvoelen wat er leeft onder de leden of hun taal niet spreken. Daarmee is er een stuk minder draagvlak gekomen voor de zittende bestuurders.

Toch zijn deze problemen niet onoverkoombaar. Feitelijk gezien is al het bovenstaande tezamen een communicatieprobleem. LTO Nederland weet niet goed uit te leggen waar zij mee bezig is en de organisatie kan vooral niet klip en klaar bewijzen wat zij heeft bereikt voor de leden. Maar, wat vooral opvallend is: LTO Nederland kan niet omgaan met kritiek en laat daardoor alle communicatieregels varen.

Zo ontstond een discussie over het ledenaantal van LTO Nederland, die veelvuldig online werd gevoerd. En wat deed de belangenorganisatie? Ze zweeg in alle talen en was niet bereikbaar voor commentaar. Dit terwijl de discussie de mond gesnoerd kon worden met een simpele reactie en het afgeven van een krachtig statement.

Communicatieproblemen
Een ander voorbeeld is het debat over de kalversterfte in Nederland, dat maandag 1 april in gang is gezet. Waar de discussie in volledige hevigheid woedt op radio, tv en andere publieke media, was er halverwege de dag op de website van LTO Nederland (nog) geen tekst en uitleg over het thema te vinden.

Nog een voorbeeld: de laatste jaren is er een grote roep naar een goed initiatief voor 'boer-burgercommunicatie'. Daarbij zijn er behoorlijk wat initiatieven ontwikkeld; los van LTO Nederland, want zij liet die opdracht liggen. Veel van de initiatiefnemers zijn bij LTO Nederland op bezoek (op hun verzoek) geweest om te praten over hun activiteiten en hoe de land- en tuinbouworganisatie kan helpen. Vervolgens besluit LTO Nederland om zelf een eigen initiatief op te starten, los van alle andere bestaande initiatieven.

Na een uitgebreid (en duur) onderzoek kwam LTO Nederland tot de actie 'onzeboeren.nl', waarin zij andere initiatiefnemers kopieerde. Na diverse uitgaven van enkele tonnen hebben we daar echter nooit meer iets van gehoord. De belangrijkste reden daarvoor is dat het initiatief niet vanuit de boer kwam, maar vanuit een bedacht concept op een kantoor. Dit sluit aan op het onderzoek over de waardering voor LTO Nederland dat recent naar buiten kwam. Daarbij scoorde de belangenorganisatie een zware onvoldoende. Dat is ernstig en zorgelijk tegelijkertijd.

Oplossingen in communicatie
Hoe los je de resultaten uit dat onderzoek communicatietechnisch op? Je neemt het initiatief en communiceert dat je (erg) geschrokken bent van de uitkomst en dat je intern een diepgravend onderzoek gaat doen naar de bron van deze ontevredenheid (om maar een voorbeeld van klassiek crisismanagement te noemen). LTO Nederland meent dit echter anders te moeten doen.

De voorzitter was namelijk niet bereikbaar voor commentaar (waar heb ik dat vaker gehoord) en de uiteindelijke reactie was: "LTO Nederland voert zelf ook regelmatig tevredenheidsonderzoeken uit onder de achterban. Op basis hiervan mogen we concluderen dat de leden positiever zijn dan de klanten en lezers van onderzoeksbureau Geelen en de boodschapper Agrio."

Dit is, wat mij betreft, een communicatieblunder van jewelste. Les 1: haal nooit de boodschapper onderuit, want daarmee toon je je eigen zwakte. Juist dat is wat er gebeurt. Wat ook opvalt, is dat de voorzitter veel grote interviews geeft aan de landelijke media (zoals het Financieele Dagblad en NRC). Het zijn kranten die hun leden hoogstwaarschijnlijk niet lezen. Daarentegen wordt een interview in Nieuwe Oogst alleen gelezen door hun eigen achterban, terwijl je juist ook de kritische niet-leden wil bereiken voor draagvlak.

Wil LTO Nederland nog een toekomst hebben en bestaansrecht houden, dan zou ik eerst maar eens investeren in een goed communicatiebeleid; met een boerenhart en excellente voelsprieten om de ontwikkelingen in de samenleving in de gaten te houden. Vandaag de dag herkennen zowel de leden als de (ex)niet-leden zich namelijk niet meer in de organisatie.