Weg met die fake-groene revolutie!

In 2006 besloot Nederland bij Koninklijk Besluit de Europese ‘Energy Performance of Buildings Directive’-richtlijn (EPBD) uit te gaan voeren.

Deze richtlijn heeft als doel de energieprestaties van gebouwen te stimuleren, door een energielabel verplicht te stellen bij verkoop of verhuur van een woning. Alle huishoudens in Nederland kregen in 2015 een voorlopig energielabel in de brievenbus, dat bepaald was aan de hand van bouwjaar en -type van de woning. Een dure operatie, die vooral stigmatiserend werkte en waarbij het label bij een significant deel van de woningen gewoonweg niet klopte, omdat er bijvoorbeeld ondertussen een verbouwing of renovatie had plaatsgevonden.

Het energielabel kwantificeert de energieprestatie van een woning aan de hand van een voorgeschreven methodiek. Wat door deze richtlijn echter in één klap minder relevant werd, was het daadwerkelijke energieverbruik van huishoudens. Al degenen die het geld hadden om hun woning te verbouwen tot een A-label woning, werden helden, ook al stookten ze daarna verder voor de mussen. De huishoudens die al jaren een lager energieverbruik hadden dan de A-label huiseigenaar, maar in een E, F of G-label woning woonden, werden met dit besluit in één keer weggezet als ‘vervuilende’ derderangsburgers. Als bonus voor hun lage energieverbruik, kregen ze ook nog eens een toekomst voorgespiegeld van een in waarde dalend huis, indien ze energiebesparende maatregelen niet konden betalen c.q. financieren.

Dankzij Europa volgde een batterij aan ‘duurzame’ richtlijnen omtrent afval, circulaire economie en klimaat, die de gewone mens tot een ‘slecht mens’ kwantificeerde. Feitelijk is Europa het slechtste wat Nederland en andere Europese landen kon overkomen in het licht van afval, circulaire economie en klimaat.

Europa maakt zichzelf tot zo’n ver-van-mijn-bedshow, dat ze onvoldoende rekening houdt met verschillen tussen haar lidstaten en Europese regio’s, met alle schrijnende gevolgen van dien. Zo is Nederland zogenaamd op één na het minst duurzame jongetje van de klas. Niet omdat Nederland onvoldoende doet, maar omdat o.a. haar platheid het een pak lastiger maakt te verduurzamen, in tegenstelling tot koploper Zweden met haar ‘oude’ waterkrachtcentrales. Maar niet alleen Europa rijdt deze scheve schaats. Ook individuen, belangengroeperingen, milieuclubs, bedrijven en politici door heel Nederland vinden het makkelijker om te veroordelen, dan om te luisteren en te streven naar een beleid dat uitgaat van vertrouwen.

Zo zette Greenpeace bijvoorbeeld op basis van een onderzoek, uitgevoerd door SOMO in 2016, gemeenten, die geen groencertificaten kochten om grijze energie op papier te verduurzamen, weg als vervuilers. Terwijl in de onderzoekrapportage waarop zij zich baseerden, te lezen valt dat groencertificaten geen ‘duurzame’ garanties bieden en het dus feitelijk vooral hogere maatschappelijke kosten teweeg brengt, oftewel meer belastinggeld naar ondoorzichtige constructies.

Op soortgelijke wijze wordt op 10 maart 2019 een klimaatmars georganiseerd door Milieudefensie, de FNV, Greenpeace, De Goede Zaak, Oxfam Novib en de Woonbond. Daarbij zal regeringspartij D66 zichzelf oproepen tot minder getreuzel en steunt ook de ChristenUnie het ‘klimaatmars’ fenomeen, naast menig oppositiepartij. Bovengenoemde milieuclubs stappen zelf uit de klimaatonderhandelingen en smijten nu, in de voetsporen van scholieren, met geld om stennis te lopen schoppen. De FNV is er de laatste decennia enkel nog voor de vertegenwoordiging van de (gepensioneerde) oudere werknemer. Beter zouden ze ervoor zorgen dat íedereen mee kan in de energietransitie.

Liever scanderen ze loze kreten, die ze voor de bühne verkopen als ‘concrete’ afspraken:

• voor een eerlijke verdeling van de lasten en lusten;
• voor ‘de vervuiler betaalt’;
• voor een toekomst waarin iedereen duurzaam en warm woont;
• voor een toekomst met echte, groene banen.

Deze leuzen zijn op allerlei manieren te interpreteren en allesbehalve concreet.

Het verleden heeft zo vaker uitgewezen dat de partijen die pleiten voor eerlijke lusten en lasten, er iets anders onder verstaan dan de gemiddelde Nederlander. Net zoals Rutger Bregman op populistische wijze riep ‘taxes, taxes, taxes’ , ten behoeve van een eerlijke verdeling. Maar als dat in de praktijk betekent dat de allerrijksten een belastingtarief van 80% krijgen voorgelegd, terwijl alle achterdeurtjes wagenwijd openblijven en aan de belastingtarieven voor Jan 1x, 2x en 3x Modaal niets wijzigt terwijl zij dagelijks geconfronteerd blijven met de minst sociale rechten, dan komen deze laatste groepen er misschien nog wel bekaaider vanaf omdat er dan een papieren tijger ligt waarmee de superrijken kunnen slaan. Een hoger belastingtarief voor superrijken stelt niets voor als het lenen van geld zo makkelijk en goedkoop voor hen blijft en het gratis geld in de vorm van subsidies hun toe blijft stromen. Het belastingtarief zal er dan ook over enige tijd komen om de gemoederen onder het volk te sussen, terwijl de rijken en machtigen der aarde in alle achterkamertjes zich een deuk lachen.

Gezien op papier geregeld is dat ‘de vervuiler’ de stumper is met het minste geld, is het een loze kreet. En dankzij de fantasietjes van Europa en de VN, behoort in het slechtste geval ook 3x modaal tot die stumpers. Ik heb nog nooit een individu horen oproepen tot: ‘meer verpakkingsmateriaal’, ‘meer microplastics in kleding’, ‘langere reistijden naar het werk’, ‘meer slecht openbaar vervoer’, ‘meer moeilijk bereikbare treinen en bussen’, ‘meer eenmalig te gebruiken consumptieartikelen’, ‘nog lagere lonen zodat er geen nagel meer over is om aan ons gat te krabben en alle spreekrecht daarmee ontnomen wordt’ en ‘100% ongezonde voeding in de supermarkt’.

Sinds 2017 heeft 13,9% van de volwassenen ernstig overgewicht. Maar in plaats van de ca. 70% ongezonde voeding te verbieden, gigantisch duur te maken en/of de werk-privébalans zoals in Denemarken te verbeteren zodat mensen meer tijd overhouden om te bewegen, stopt de Nederlandse overheid obesitas liever voor vergoeding in de basisverzekering. Een nationale ramp is in de maak, gezien 48,8% van de volwassenen lijdt aan overgewicht en de vergrijzing en marktwerking de zorgkosten nu al uit de pan laten rijzen. Met de aankomende klimaatkosten, ruim een miljoen huishoudens wonend in een huis met funderingsproblemen dankzij het waterpeil beleid van waterschappen en de etterende aardbevingsschade niet vergetend, houden we straks geen mens meer over die de boel nog financieel rond kan breien.

In plaats van dat de ‘mars’lopers oproepen de vervuiler te laten betalen, zou het effectiever zijn dat ze gaan werken aan een ‘eerlijke, verantwoordelijke samenleving’, waarbij de oorzaken worden getackeld in plaats van de gevolgen met een pleister bedekt en de rekening bij een ander wordt neergelegd. Het is een pak effectiever jonge kinderen zelfvertrouwen te schenken, te leren de eigen verantwoordelijkheid te dragen en te leren waar hun behoeften liggen in relatie tot zichzelf, de ander en de leefomgeving. Zo creëer je de grootste garantie tot een gezonde leefomgeving. In plaats van met symboolpolitiek de status quo in stand te houden.

Het zou mij niet verbazen dat er nog nooit zoveel ‘echte groene’ mensen maatschappelijk zijn afgehaakt dankzij het klimaatbeleid. Een duurzaam warm huis, voelt niet zo warm meer als dat betekent dat je huidige energievoorziening wordt vervangen door een onbetrouwbaar, minder efficiënt en bijvoorbeeld in het geval van restwarmte monopolistisch systeem, waardoor lagere tarieven alles behalve gegarandeerd zijn. Dan zijn ‘duurzaam’ en ‘warm’ nog slechts populistische kreten van de ‘mars’lopers om zieltjes te winnen.

En hoeveel banen, gaan die groene banen kosten? En zijn die banen nog zo groen, als daarmee de uitbuiting en milieuvervuiling in de rest van de wereld toeneemt? Zolang werk in onze ‘moderne’ wereld het verschil maakt tussen leven en dood, zijn er banen nodig voor iedereen. Ondanks de vergrijzing en hoogconjunctuur, staan er nog behoorlijk wat goede arbeidskrachten aan de kant. Hoe meer mensen geen toegang hebben tot de arbeidsmarkt, hoe meer een gezonde vergrijzing in het geding komt, omdat er gewoonweg te weinig geld wordt afgedragen. Gezien de lonen al decennia stil staan en de investeringen van onderwijs eenzijdig worden neergelegd bij het individu zelf, stijgen schulden gigantisch en dalen inkomsten drastisch waardoor de toekomst van de huidige 40-ers en jonger er een pak minder rooskleurig uitziet. Niet vanwege het klimaat, maar dankzij een oneerlijke baten- en lastenverdeling en opgedrongen klimaatmaatregelen aan mensen die steeds minder geld hebben voor hun levensonderhoud, laat staan voor het verduurzamen van hun woning.

De milieuclub als haar eigen verdienmodel, is geen haar beter als de politiek en andere maatschappelijke organisaties. Ze gaan enkel voor eigen belang en de toekomst van jou en je kinderen interesseert hen geen bal! Waarom komen ze anders niet op voor de huishoudens die al jaren weinig afval produceren, weinig energie verbruiken zonder zon en wind, spaarzaam zijn met spullen, biologisch tuinieren en telen, gezond leven, bewust inkopen, gezond (biologisch) eten en met zo’n klein mogelijke voetafdruk reizen. Je dagelijkse manier van leven heeft vele malen meer impact op het leefmilieu, dan zonnepanelen en windmolens die hun bestaansrecht ontlenen aan fossiele energiebronnen, kinderarbeid en uitbuiting. De realiteit is echter dat die leefstijl onvoldoende geld in het laatje brengt en dat is waar het feitelijk om draait. Niet om het klimaat, maar het zoveelste verdienmodel, in naam van groen, maar desastreus voor het leefmilieu en de sociale cohesie.

Weg met die fake-groene revolutie! Jonge kinderen verdienen de ruimte om zichzelf te mogen zijn en leren kennen, zodat ze de ruimte krijgen om de huidige manier van parasiterend samenleven een halt toe te roepen.

Beste belanghebbenden, geef mensen de ruimte zichzelf te ontdekken en te doen waar hun talenten liggen. Steek daar je energie in, want een mens in balans vraagt niet meer dan wat die nodig heeft. Dat is de sleutel tot een gezond leefmilieu. Een leefmilieu dat enkel kan bestaan bij de gratie van ruimte voor iedereen!

Vicki Van Lommel

milieudeskundige op het gebied van duurzaamheid, klimaat, energie en circulaire economie.

DDS 9-3-2019