Dat is wel even schrikken. Hoe had u zich toch zo kunnen vergissen? Hoe is het toch mogelijk dat zo’n ‘populist’ er met zo’n gigawinst vandoor gaat?
21-3-2019
Open brief aan de Minister President.
Een bijdrage van André Bijkerk.
Excellentie,
Dat is wel even schrikken. Hoe had u zich toch zo kunnen vergissen? Hoe is het toch mogelijk dat zo’n ‘populist’ er met zo’n gigawinst vandoor gaat? Hoe het nu verder moet, zal zwaar afhangen van de vraag hoe het zo gekomen is.
Bijna zestig jaar geleden vroeg een zeer populaire president van de Verenigde Staten zich hetzelfde af. Afijn, dat weet u natuurlijk wel als historicus. John Kennedy wilde ook weten hoe het kwam dat zijn staf zich zo gruwelijk had vergist in het varkensbaai-fiasco in Cuba. Hij vermoedde dat er psychologische krachten aan het werk waren en hij vroeg Irving Janis, eminent psycholoog, om dit tot de bodem uit te zoeken. Zijn uiteindelijke diagnose: ‘groepsdenken‘ … ‘een psychosociaal fenomeen, waarbij een groep – van op zich zeer bekwame personen – zodanig wordt beïnvloed door groepsprocessen, dat de kwaliteit van groepsbesluiten vermindert. Het ontstaat als groepsleden primair letten op het behoud van overeenstemming en eensgezindheid bij een beslissingsproces in plaats van een kritische overweging van de feiten. (…)’
John Kennedy.
Wat bijvoorbeeld te denken van het wegwuiven van een bezorgde brief, klimaat alarm, van tientallen intellectuelen, eminences grises, die hun sporen als denkers dik hebben verdiend. Hoe kan het zijn dat een dergelijke bundeling van krachten van onze echte stamoudsten in een zwart gat valt? Onder puur rationele randvoorwaarden moet zoiets tot ernstig nadenken stemmen. Wat kan de intellectuele elite er toe bewegen om zich zo sterk uit te spreken? Dat verdient op zijn minst studie en niet de hoon die het in werkelijkheid ten deel viel. Valt dat laatste misschien te rijmen met de symptomen ‘mindguard ‘en ‘stereotyping‘ in groepsdenken? Onder groepsdenken-omstandigheden moet zoiets uiteraard zo snel mogelijk onder het tapijt worden geveegd. De groep denkt immers de absolute waarheid in pacht te hebben en de ‘uitgroep’ moet daarom wel ongelijk hebben. Dat zijn dus kennelijk in de vergetelheid geraakte oude mannen die je nog niet voor een cent kunt vertrouwen. Groepsdenkend moeten we conflict voorkomen, koste wat het kost. Maar ja, zo sluit je wel de buitenwereld af en mis je de aansluiting met de mensen die niet zoveel last hebben van groepsdenken.
Irving Janis.
Misschien helpt het ook om voor de aardigheid Frits Bolkestein en Hans Wiegel eens te raadplegen, of vallen die ook onder die groep van oude mannen in de vergetelheid, wiens wijsheid wel verdwenen moet zijn omdat zij zich tegen het denken van de groep verzetten?
Hoe gaat het nu verder? Geeft u deze notitie aan uw secretaris-generaal om er een stafgroepsdenkmening over te vormen? Die is uiteraard van tevoren reeds bekend. Kennedy, daarentegen, bemoeide zich persoonlijk dag en nacht met de naweeën van de Varkensbaai en zorgde er persoonlijk voor dat groepsdenken werd verbannen uit zijn staf. Hij – eigenlijk de hele wereld – plukte daar de vruchten van tijdens de Cubaanse rakettencrisis, die hij behoedzaam tot een goed einde wist te brengen, dankzij reële inschattingen van de risico’s. Misschien dat ook de regeerbaarheid van het vaderland zeer gebaat zal zijn met het expliciet uitbannen van klimaatgroepsdenken.
Met vriendelijke groet
André Bijkerk
0 reacties :
Een reactie posten