Nauwkeuriger inzicht in huidige zeespiegel langs de Nederlandse kust

De conclusie is dat de zeespiegel de afgelopen 128 jaar met 1,86 mm per jaar (18,6 cm per eeuw) is gestegen en dat de stijging niet is versneld. 

Gepubliceerd: 5 maart 2019

In de afgelopen drie jaar hebben Deltares en HKV lijn in water in opdracht van Rijkswaterstaat gewerkt aan een nieuwe methode om de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust nauwkeuriger te bepalen. De conclusie is dat de zeespiegel de afgelopen 128 jaar met 1,86 mm per jaar (18,6 cm per eeuw) is gestegen en dat de stijging niet is versneld. Het onderzoeksrapport is vanaf deze week openbaar.

Figuur: relatieve zeespiegelstijging (inclusief bodemdaling) in de periode 1890 tot en met 2018

Nederland kent een lange geschiedenis in het systematisch meten van de zeespiegel (ieder uur sinds 1700), de zeebodem en de kusttopografie. Deze metingen, die worden uitgevoerd door Rijkswaterstaat, dragen bij aan doelmatig kustbeheer en worden onder andere gebruikt ter ondersteuning van de jaarlijkse zandsuppleties langs de Noordzeekust. Door een combinatie van metingen, satellietwaarnemingen, modelberekeningen en bestudering van archieven zijn de onderzoekers tot nauwkeurigere gegevens gekomen met betrekking tot de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust. Nieuw in deze methode is dat door de combinatie van alle informatie beter dan vroeger de bijdrage van verschillende componenten zoals bodemdaling, wind en getij, aan de stijging kunnen worden aangetoond.

Periode 1890 – 2017

Uit de nieuwe methode kan worden geconcludeerd dat de zeespiegel, over de periode 1890 tot en met 2017, met 18,6 cm per eeuw is gestegen tot 6 cm boven NAP. Terugkijkend naar het verleden is er geen sprake van een versnelde zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust. Ook blijkt dat een deel van de gemeten zeespiegelstijging wordt veroorzaakt door bodemdaling (die is 4,5 cm per eeuw).

Sterke daling in 2018

Fedor Baart (kustexpert Deltares): “Wat verder opviel is dat in het jaar 2018 de gemiddelde zeespiegel langs de Nederlandse kust met 7,2 cm is gedaald ten opzichte van de gemiddelde stand in 2017. Dat is de grootste daling sinds 1996. In 2017 stond de zeespiegel relatief hoog vanwege twee grote noordwesterstormen (half januari en eind oktober), die het zeeniveau opstuwden richting de kust. In 2018 hadden we twee lange periodes met oostenwind, waardoor de waterstand lager werd. Robin Nicolai (senior adviseur HKV): “De methode haalt dit verband tussen wind en zeewaterstand feilloos uit de gegevens”.

De lange periode van droogte in 2018 heeft weinig invloed op de gemiddelde zeespiegelstand gehad.

Vergelijking met wereldwijde zeespiegelstijging

De zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust is lager dan de wereldwijde zeespiegelstijging (32 cm per eeuw over de periode 1993 t/m 2017). De onderzoekers laten in detail zien hoe de Nederlandse en wereldwijde zeespiegel op elkaar aangesloten kunnen worden en hoe het verschil kan worden verklaard. Deze aansluiting is complex. Dat komt door verschillende methoden hoe de zeespiegelstand gemeten wordt en doordat wereldwijd de zeespiegelstijging van plaats tot plaats verschilt. De zeespiegelstijging wordt in Nederland al sinds 1700 gemeten. De satellieten, die voor de bepaling van de wereldwijde zeespiegel vaak gebruikt worden, zijn in 1993 begonnen met meten. In Nederland meten we ten opzichte van het NAP, terwijl de globale zeespiegel vanaf 1993 ten opzichte van de eerste satellietmetingen wordt gerapporteerd. De Nederlandse gemeten zeespiegel bevat correcties voor lokale bodemdaling en de globale bevat een correctie voor de daling van de oceaanbodem.

Een belangrijke factor waardoor de zeespiegelstijging in Nederland lager is dan wereldwijd, is dat door het zwaartekrachteffect het ijs dat smelt en afkalft op Groenland niet bij Nederland terechtkomt. Dat de Nederlandse zeespiegel in de toekomst sneller kan stijgen is een scenario waarmee rekening gehouden wordt. Oorzaak hiervoor is dat het ijs op Antarctica steeds sneller afbreekt en smelt en onze kant op kan komen.

Aanbevelingen

Om in de metingen langs de Nederlandse kust gemakkelijker onderscheid te maken tussen bodemdaling en zeespiegelstijging, pleiten de onderzoekers ervoor om elk getijstation met een Global Navigation Satellite System (GNSS) uit te rusten. De onderzoekers adviseren om de huidige zeespiegelstijging te gebruiken voor toepassingen tot maximaal 15 jaar vooruit.

Rapport

Zeespiegelmonitor 2018: De stand van zaken rond de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust
Auteurs: Fedor Baart (Deltares), Guus Rongen (HKV), Marc Hijma (Deltares), Henk Kooi (Deltares), Renske de Winter (Deltares) en Robin Nicolai (HKV )

Vragen en antwoorden over dit onderzoek 
faq zeespiegelmonitor 2018

Deltares