Biologische landbouw slecht voor het klimaat

Omdat er veel meer land nodig is, heeft biologische landbouw een veel grotere invloed op het klimaat dan de gangbare landbouw.
Dat blijkt uit een studie in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Afhankelijk van het gewas kan het verschil oplopen tot zeventig procent.

• Biologisch geteelde producten hebben een veel groter klimaateffect dan gangbaar geteelde producten;
• Lagere opbrengsten en bijgevolg hoger landgebruik is de belangrijkste oorzaak;
• Klimaateffecten van landgebruik moeten een grotere rol krijgen in het landbouwbeleid.

Om vast te stellen wat het effect van landgebruik is op het klimaat ontwikkelden onderzoekers van Princeton in de Verenigde Staten en Chalmers in Zweden de zogeheten ‘carbon benefit index’. Grofweg komt die neer op het vergelijken van de ‘carbon stock’, de hoeveelheid koolstof die wordt vastgelegd bij verschillende vormen van landgebruik. Op deze site is een Excel-bestand te vinden waarmee je zelf de impact kunt berekenen.

Lagere opbrengsten

Volgens een van de auteurs van de studie, Stefan Wirsenius, is het effect van biologisch geteelde erwten op het klimaat 50 procent groter dan dat van gangbaar geteelde erwten. Voor wintertarwe die in Zweden wordt geteeld is het verschil zelfs een kleine 70 procent.

De reden voor het verschil is dat de opbrengsten per hectare in de biologische landbouw veel lager zijn dan in de gangbare landbouw. Dat betekent dat je meer land nodig hebt om een vergelijkbare hoeveelheid voedsel te produceren. Land waarvoor bossen en natuurgebieden ontgonnen moeten worden. Die ontbossing zorgt voor verlies van de in bomen en planten opgeslagen koolstof.

Achter de oren krabben

Daarmee is niet gezegd dat consumenten biologische producten voortaan in het schap moeten laten liggen, vindt Wirsenius. Er zijn allerlei redenen om biologische producten te kopen, zegt hij, onder andere dierenwelzijn. Wel is het zaak om op te letten wat je koopt. Gangbaar rood vlees is slechter voor het klimaat dan biologisch varkens- of kippenvlees.

Toch moeten politici die pleiten voor biologische landbouw zich volgens Wirsenius nog maar eens even achter de oren krabben. Het effect van meer landgebruik is veel groter dan we tot nu toe hebben aangenomen. Als we inderdaad meer biologisch gaan telen, zal het effect van de voedselproductie op de klimaatverandering flink toenemen. Willen we dat?

Wirsenius had het over Zweden, maar er lijkt geen reden om aan te nemen dat voor Nederland niet iets vergelijkbaars geldt. Gevoegd bij het feit dat ontbossing ook leidt tot verlies aan biodiversiteit - zelfs al neemt het areaal boerennatuur toe - zouden politici en beleidsmakers zich ook hier eens achter de oren moeten krabben.

Tekst: Joost van Kasteren