Asbest opruimen, hysterie of bittere noodzaak?

Volgens politici is het verwijderen van asbestdaken bittere noodzaak.

Roel van Leeuwen 6-11-2018

Zij wijzen op de risico’s voor de volksgezondheid en het milieu. Er zijn ook tegenstanders. Zij spreken van ’asbesthysterie’ die de samenleving onnodig veel geld gaat kosten.

Eind 2024 moeten alle asbestdaken zijn verdwenen. Opgeruimd. Gesaneerd. Maar hoe haalbaar is dit voornemen? Vooralsnog ligt er nog niet eens een plan van aanpak op tafel. Ondertussen vrezen al veel huiseigenaren dat zij straks vele duizenden euro’s kwijt zijn aan de asbestverwijdering. Zeven vragen en evenveel antwoorden over asbest.

1. Wat is asbest ook alweer?

Asbest is een natuurlijk materiaal. In het verleden werden vooral de positieve eigenschappen van asbest benoemd en geprezen. Het is sterk, slijtvast, isolerend, goedkoop en het is ook nog eens bestand tegen hoge temperaturen. Asbest werd bijvoorbeeld toegepast in koppelingsplaten en remvoeringen van auto’s. En na de Tweede Wereldoorlog is ook veel materiaal gebruikt waarin asbestvezels zijn verwerkt in de woningbouw. Zo hebben veel woningen daken waarin asbest zit.

2. Waarom is een verbod op asbestdaken nodig?

De Tweede Kamer heeft op 16 oktober besloten dat na 2024 alle asbestdaken verboden zijn. Dit heeft te maken met het risico voor de volksgezondheid. Het inademen van asbestdeeltjes – die met het blote oog niet zichtbaar zijn – kan leiden tot longvlies- of buikvlieskanker, zo wordt gezegd.

En doordat asbestdaken, die bloot worden gesteld aan weer en wind, na verloop van tijd verweerd raken, komen er asbestvezels vrij. Deze vorm van erosie kan ook het milieu vervuilen. Overigens stelt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat lang niet iedereen die asbestvezels inademt ook daadwerkelijk kanker krijgt. De kans op kanker wordt groter bij het langdurig inademen van grote hoeveelheden.

3. Hoe groot is de saneringsoperatie?

Dat weten we nog niet. Er zijn schattingen dat het gaat om tachtig tot honderd miljoen vierkante meter aan daken. Maar dit lijkt niet meer dan een gok. Feit is dat de meeste provincies weinig zicht hebben op de omvang van het probleem.

4. Hoe gaat het verwijderen van de asbestdaken straks in zijn werk?

Dat is ook nog de vraag. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) krijgt een jaar de tijd om met een plan van aanpak te komen. Er is een subsidiepot (75 miljoen euro) voor het verwijderen van asbest, maar deze pot is al flink geplunderd door agrarische bedrijven die de asbesthoudende daken van hun schuren hebben verwijderd.

5. Wat is het grootste probleem bij het saneren van de daken?

Vaak gaat het niet om vrijstaande woningen die voorzien zijn van een asbestdak. In veel gevallen moeten ook de daken van de buren worden vervangen. Het is natuurlijk slim – ook vanwege de kosten – om dit als huiseigenaren tegelijk te doen. Maar wat als een of meer buren niet mee willen doen of wat als de buren de verwijdering gewoon niet kunnen betalen? Daar zijn nog geen oplossingen voor bedacht. Daarnaast is het maar zeer de vraag of er voldoende capaciteit is bij de asbestsaneerders om de operatie voor eind 2024 af te ronden.

6. Hoe is asbest te herkennen?

Dat is een probleem op zich. Omdat asbestvezels verwerkt zijn in andere materialen is de asbest zelf vaak moeilijk te herkennen. Meestal is een beoordeling nodig van een asbestdeskundige. Alleen microscopisch onderzoek kan bewijzen of het gebruikte materiaal echt asbest bevat.

7. Wat gebeurt er met al dat asbest?

Het asbestafval wordt gewoon gestort, hoewel dit volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een ongewenste optie is. Er zijn wel nieuwe technieken om asbestafval te verwerken, maar die zijn er – in Nederland – nog lang niet. Om asbestafval te verwerken zijn grote fabrieken nodig. In het verleden zijn verschillende initiatieven op niets uitgelopen. En volgens dagblad Trouw lag geruimd asbestafval op een stortlocatie in Heerenveen zelfs open en bloot opgestapeld.

Noordhollands Dagblad