Een bijdrage van Jeroen Hetzler.
Het wil niet erg vlotten met de plannen voor een concreet beleid om de Parijse klimaatdoelen te bereiken. Dit heeft verschillende oorzaken. Een belangrijke, zo niet de belangrijkste, is de onverenigbaarheid van de beoogde doelen en de betaalbaarheid ervan, alsmede de verdeling van die kosten.
Verder leiden de verschillen in belangen tot een poldermodel dat een veelheid aan onduidelijkheden openlaat. Wat ook niet meewerkt is de inferioriteit van de in te zetten middelen als wind, zon en biomassa, en het ontbreken van betaalbare opslagmogelijkheden.
Het lukt niet deze oorzaken te verdoezelen, ondanks pogingen de kosten rooskleurig voor te stellen (hierover meer) en ronduit onjuiste informatie. Zo is ons wijsgemaakt dat binnen enkele jaren nieuwe windparken op zee zonder subsidie zouden kunnen. Het is tamelijk ongeloofwaardig dat het zeewindpark Gemini nu nog € 300 miljoen/jaar subsidie krijgt en nieuwe windparken op zee een paar jaar later het zonder subsidie kunnen stellen. Dit is natuurlijk een gevalletje snake oil, en rad voor ogen draaien. Hierover is de Minister bekritiseerd in niet mis te verstane bewoordingen:
Windparken op zee kunnen niet zonder subsidie. Dat schrijft de Algemene Rekenkamer in een nieuw rapport. De conclusie is opvallend, omdat minister Eric Wiebes in maart aan de Tweede Kamer schreef dat Nederland in 2022 de eerste windparken ter wereld krijgt die zonder subsidie draaien. Volgens de Rekenkamer ging de VVD-minister daarmee voorbij aan een belangrijk feit. Wiebes houdt er hierbij namelijk geen rekening mee dat er ook een net op zee moet worden aangelegd, om de stroom van de windmolens naar het vaste land te transporteren.
Bron AD
Diverse kosten voor de investeerders worden namelijk weggenomen en via TenneT op de belastingbetaler afgewenteld via de post netbeheer op de energierekening. Hier is al eerder op gewezen.
We kennen al langer deze sommetjes. De kosten alleen op grond van het basisbedrag (strike price) van de aanbesteding komen uit op 12 cent/kWh. Dit is dus wat huishoudens tenminste moeten opbrengen via SDE+. (Zie hier.)
Van eerdere datum, 2013, zijn hier de sommetjes op basis van wat de energiemaatschappijen zelf opgaven als netto kosten van de extra wind in het Energieakkoord. Deze verder doorgerekende kosten komen uiteindelijk uit op € 98 miljard voor 3% bijdrage aan het klimaatdoel. Bron: Astronomische kosten Energieakkoord verzwegen.
Het beeld dat ontstaat is dat de overheid niet betrouwbaar is met informatie over de kosten. Wat wel prominent naar voren komt, zijn berichten, via met name het NOS-journaal, hoe acuut en dreigend het gevaar is van die verschrikkelijke opwarming waarmee het evenmin wil vlotten zoals met het Klimaatakkoord. Het zou zo maar eens kunnen dat de constatering van Pieter Lukkes hier een rol speelt:
… dat het overheidsbeleid in dit land is gebaseerd op informatie, waaruit de onwelkome waarheid is weggefilterd.
Bron: hier
Ik vermoed dat thans het punt is bereikt waar wegduiken van de kosten niet meer mogelijk is, daar in de maatschappij deze werkelijke kosten al lang bekend zijn. Betrokken overheidsorganen hebben het lang volgehouden maar hebben hierdoor slechts een reputatie van ongeloofwaardigheid opgebouwd.
Hier komt nu de voornoemde onjuiste informatie van Wiebes bij. Zo lezen wij in NRC:
Nu al is duidelijk dat de kosten hoger komen te liggen dan minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD) eerder stelde. Wiebes zei dat het circa 3 miljard euro per jaar zou kosten, het PBL spreekt nu van “ruwweg” 3 tot 4 miljard euro. Tot 2030 gaat het in totaal om 80 tot 90 miljard euro.
Opnieuw zijn de kosten te laag voorgespiegeld. Bron: hier
Het PBL zelf schrijft bovendien:
Het belangrijkste knelpunt lijkt de ontwikkeling na 2025. De elektriciteitstafel suggereert dat via sterke verdere prijsdalingen voor wind- en zonne-energie, de toepassing van wind- en zonne-energie na 2025 ook zonder steun vanuit de SDE+regeling verder zal kunnen groeien. Het PBL acht het onzeker of die groei zal worden gerealiseerd zonder alternatief beleid. Het lijkt raadzaam nu al te starten met de voorbereiding van een alternatief instrumentarium.
Bron: PBL
Opvallend is dat het PBL uitkomt op € 90 miljard voor doelstellingen die veel verder reiken dan die van de windplannen van het Energieakkoord uit 2013 (hierover later de sommetjes). De Algemene Rekenkamer stelde die op € 72 miljard zoals eerder opgemerkt.
Ik krijg de indruk dat er paniekerig maar wat op los wordt gerekend om het wensdenken van onze overheid nog enigszins geloofwaardig te houden. Het zou de overheid echter sieren om de belangen van de burgers te respecteren i.p.v. de oren te laten hangen naar bemoeizuchtige en onbevoegde NGO’s, activisten in het bijzonder en het Eco Industrieel Complex in het algemeen.
Het PBL formuleert het diplomatiek, maar stelt met zoveel woorden vast dat de ambitieuze doelstellingen (ook die van Parijs?) de grenzen van realisme qua betaalbaarheid en haalbaarheid hebben overschreden.
Nimmer bovendien wordt de centrale vraag gesteld: is er wel een klimaatprobleem? Immers, de AGW-hypothese (‘Anthropogenic Global Warming’: door de mens veroorzaakte catastrofale opwarming) is niet op wetenschappelijk onweerlegbare bevindingen gebaseerd, integendeel zelfs! Het redden van de planeet is aldus een sleetse dooddoener die de gemiddelde burger serieus neemt. ‘De klimaatklok tikt onverbiddelijk door’, zegt Pechtold. Onzin!
Dit kan niet verhullen dat huishoudens worden gedwongen tot het maken van exorbitante kosten aan isolatie, netverzwaring, overschakelen op elektrisch koken en warmtepompen die de draagkracht van de meeste huishoudens te boven gaan (zie ook Nieuwsuur van 28 september na 25 minuten).
Het PBL rekent dit kennelijk niet mee in het van gas los beleid. De dan sterk gestegen elektriciteitsbehoefte vergt netverzwaring van het complete Nederlandse netwerk, bijplaatsing van kostenverslindende inferieure, anti-duurzame, technieken als wind, zon en biomassa. Het is een maatschappelijke zelfmoord waarover de kiezer door een klimaatelite elke zeggenschap is ontnomen.
Waar is de burger aan de klimaattafels? De werkelijke kosten komen immers uit op dit bedrag. U leest het goed: tenminste € 580 miljard. Zie ook hier en hier. Dit laatste komt neer op € 108 miljard voor 2,1 miljoen huishoudens. ergo voor alle NL hh alleen al: 7,7/2,1 x 108 = € 400 mrd. zonder netverzwaring en bijplaatsing van elektrisch vermogen.
Het was van meet af aan duidelijk dat de klimaatlobby de intentie had de burger in een fuik te laten zwemmen met vage beloftes over lage kosten, zelfs gratis elektriciteit en het Nijpolitaanse feest-voor-de-portemonnee. In Nieuwsuur van 28 september (na minuut 25) kunnen wij voor de zoveelste keer uit de mond van Nijpels vernemen dat de transitie een feest voor de portemonnee zal zijn. Sneu, en getuigend van maatschappelijk onverantwoordelijk gedrag, als je in dit sprookje gelooft. Het is meer een uiting van wereldvreemd groepsdenken zonder enige wetenschappelijke en maatschappelijke voeling.
Het moge duidelijk zijn dat een energietransitie van een dergelijke ingrijpende omvang en de hiermee gepaard gaande dwangmaatregelen, waar ook Nijpels gewag van maakt, onvermijdelijk tot revolte zullen leiden. Het CDA (Buma) vreest een revolte à la Fortuyn. Dijkhoff is daar via interne VVD-kanalen ook voor gewaarschuwd. Een kantelpunt wordt zichtbaar, al is dit niet in de zin van die van Rotmans. Aanvullend schrijft de Volkskrant:
De coalitie moet aan de slag met de uitvoering van het Klimaatakkoord. Maar verantwoordelijk minister Wiebes vindt in zijn eigen VVD weinig bereidheid om de beurs te trekken. Ed Nijpels heeft haarfijn door hoe de konijnen lopen in de Trêveszaal. De voormalige milieuminister en voorzitter van het Klimaatberaad is er niet gerust op. Hij ziet dat het de verkeerde kant opgaat in het kabinet. Bij zijn eigen VVD en het CDA ziet hij de laatste tijd wel erg veel terugtrekkende bewegingen. Terwijl de ministerraad tweehonderd meter verderop delibereert, doet Nijpels in perscentrum Nieuwspoort daarom een dringend appèl op de coalitiepartijen: ze moeten nu echt knopen doorhakken. ‘Wij kunnen onmogelijk verder zolang we niet weten welke ruimte er is voor subsidiëring, het stellen van normen en het heffen van milieubelastingen. Op al die punten moet het kabinet eerst richting geven voordat we ons werk kunnen afmaken.’
Bron: Volkskrant.
Ofwel elkaar de bal toespelen, want hoe kan het Kabinet knopen doorhakken zonder zelfs welgevallige berekeningen te kennen? De berekeningen van het PBL zijn immers geen doelberekeningen, maar een schattende analyse. De echte berekeningen? Die zijn vast wel bekend, maar even waar als onwelgevallig. Tja, zo val je in je eigen zwaard van geloof in de mythe van de klimaatdoelstellingen. Het schip zal dus onvermijdelijk stranden.
Derhalve beveel ik met klem aan:
Ceterum censeo Legem Caeli delendam esse.