Mijn oude geloof was op televisie. Eric Wiebes sprak bij Zomergasten over vooruitgang en optimisme. Drie uur lang hoorde ik de preken van de kerk waar ik al een paar jaar langzaam maar zeker aan het uitstappen ben. Alles zat in de show: optimisme (een plicht), opstaan, doorgaan. Wiebes is als de vervelende partner die, als je lekker een avondje wilt klagen, onmiddellijk met een heleboel redelijke oplossingen komt aanzetten.
Ik ken ze goed, dat soort mannen. Ze maken onderscheid tussen wie er in dit land netto betaalt en wie er netto opstrijkt. Ze ergeren zich dood aan de krant, want in de krant staat te veel slecht nieuws en te weinig oplossingen. Ze vinden dat Hamer best drie miljoen mag verdienen, omdat hij het, tja, verdient.
En de dividendbelasting? We gaan Unilever en Shell nog eens vreselijk missen als ze weg zijn. U gelooft het misschien niet, maar sommige mensen vinden het gewoon leuk om grote bedrijven hier te hebben. Net als sommige mensen het leuk vinden om de Olympische Spelen te organiseren. Kost wat, maar dan heb je ook wat. Zie het als essentiële gadgets om geloofwaardig mee te spelen op het wereldtoneel. Je kunt het, zonder echte cijfers, „goed voor dit land noemen”. Of eerlijker: gewoon vet gaaf te gek superkicken dat één van de grootste bedrijven ter wereld hier een hoofdkantoor heeft. Zo kijken de positivo’s van de VVD ernaar.
Ik viel (deels) van mijn geloof omdat ik de scheve machtsverhoudingen ging zien en de schade die dat aanricht. Als bedrijven met nul komma nul democratisch mandaat maar puur op gewicht mogen aanschuiven aan de formatietafel, is er iets vreselijk mis. Dat schaadt geloofwaardigheid en vertrouwen en dat is echt duurder dan die 1,9 miljard. De VVD vindt machtsverschil niet zo’n probleem omdat ze macht ziet als iets om na te streven, en succesvolle ondernemingen iets om te bewonderen – niet om te bekritiseren.
Weet u waar ik echt niets van begrijp deze dagen? Waarom links in vredesnaam ‘geen verhaal’ heeft. Dit is toch schieten voor open doel? Er is geen enkel geloofwaardig protest meer mogelijk tegen iets anders dan tegen de macht van het bedrijfsleven. Banken, farma, auto-industrie, big food, big chemistry, big oil, big data. Bedrijven die net zo lang rondshoppen op de internationale belastingmarkt tot ze nergens meer structureel hun steentje bijdragen. Vervuilen en de burger laten opruimen. Prijsafspraken maken, sjoemeldiesels laten rijden tot iemand je op heterdaad betrapt. Of gewoon een paar tientallen miljarden steun trekken tijdens de crisis om daarna als vanouds verder te gaan.
De industrie die net zolang schaal vergroot tot elke menselijke maat verdwenen is en zich dan vertwijfeld afvraagt waar in vredesnaam het vertrouwen van de burger gebleven is. Zelfs als die bedrijven zich goed gedragen, dan nog moet je in een democratie zorgen dat de machtsverhoudingen enigszins acceptabel blijven. Niemand zou zoveel macht mogen verzamelen dat ze een belastingmaatregel kunnen kopen.
Maar typ ‘bedrijfsleven’ in op de sites van GroenLinks en PvdA en je vindt vooral berichten dat er meer vrouwen in de bedrijfstop nodig zijn. Dat is supersympathiek en tegelijkertijd superirrelevant. Die bedrijfstop moet niet diverser, die top moet worden afgegraven, een kopje kleiner gemaakt. Als links politicus moet je beloven dat een overheid onder jouw bewind zich niet meer laat influisteren door de industrie, geen machtsstructuren meer zal beschermen, geen klant meer is en ook geen loophond. Dat alle lobbyisten met kop en kont Den Haag worden uitgezet. En een gebiedsverbod krijgen voor Brussel.
Je wilt naar een wereld waarin elkaar opkopen en overnemen ineens bijzonder onaantrekkelijk wordt omdat je als bedrijf jouw hoofd stoot tegen het door de overheid ingestelde plafond. Omdat we het er met z’n allen over eens zijn geworden dat geen enkele organisatie ooit ‘too big to fail’ mag worden. En de enige reden dat de EU mag bestaan, nee moet bestaan, is omdat je groot bedrijfsleven alleen effectief aan de ketting kan leggen met grote overheid. Puur en alleen vanwege democratie. Omdat de belangrijkste macht in dit land bij het volk moet liggen en hun vertegenwoordigers. Niet bij Shell of Unilever. Ik ben op zoek naar een nieuwe partij die dit wil bereiken. Liefst met een boel optimisme, want dat blijft een plicht.
Rosanne Hertzberger is microbioloog. NRC.nl
2 reacties :
Als je het zo goed weet, waarom sta je dan aan de zijkant te wachten?
Het zou een goede zaak zijn als alle multinationals uit Nederland verbannen worden. Het is aantoonbaar dat dit een stuk beter zou zijn voor het Nederlandse midden- en kleinbedrijf en de inwoners. Werkgelegenheid in overvloed zonder multinationals die niets bijdrage aan Nederland als geheel, behalve dan het midden- en kleinbedrijf en de inwoners op laten draaien voor hun kosten en vervuiling.
Een reactie posten