Applaudisseren voor de komst van een mega-gemeente

Den Helder - Chris Aalberts in Den Helder (10): De regionale raadscommissie: een voorloper van de gemeenteraad van de gemeente ‘Noordkop’

Chris Aalberts  24-10-2017 

In Den Helder discussieert men al decennia over het nieuwe stadhuis en het ziet er niet naar uit dat deze discussie ooit nog stopt. Lokale partijen willen geen nieuw stadhuis omdat het verspilling van gemeenschapsgeld zou zijn. Ze willen er geen geld aan uitgeven én anticiperen op een gemeentelijke fusie. Hun idee is dat er nu geld over de balk wordt gesmeten voor een stadhuis middenin het stadscentrum wat over niet al te lange tijd leeg komt te staan. Dan bestaat immers de hele gemeente Den Helder niet meer. Dus ze willen een goedkoper gebouw.

Vorige week schreef uw verslaggever nog dat dit een rare reden is. Er heeft zich in de kop van Noord-Holland al een fusieproces voorgedaan. Den Helder gaat helemaal niet fuseren want er ligt geen concreet plan, toch? Het aantal gemeenten ging in de Noordkop vijf jaar geleden terug van negen naar vier. Texel en Den Helder bleven in hun oude vorm bestaan, maar de rest van de gemeenten fuseerde. Schagen, Zijpe en Harenkarspel fuseerden tot de nieuwe gemeente Schagen. Anna Paulowna, Wieringen, Wieringermeer en Niedorp fuseerden tot ‘Hollands Kroon’.

Den Helder was niet betrokken bij die fusiegolf, maar het blijkt kortzichtig om te denken dat Den Helder dan wel zal blijven bestaan.

Leve een nieuwe Noordkop-gemeente

Vorige week was de regionale raadscommissie van de Noordkop waar deze vier gemeenteraden samenkomen. Er is veel reden voor kritiek: de raadscommissie heeft geen besluitvormende macht en gaat vooral over instellingen die voor meerdere gemeenten werken. De afzonderlijke gemeenteraden hebben daar geen grip op. Dat geldt zelfs als ze gezamenlijk proberen invloed uit te oefenen. Gelukkig heeft de Helderse burgemeester Koen Schuiling goed nieuws: de regionale raadscommissie is waarschijnlijk slechts tijdelijk.

Bij de Helderse lokale omroep wist Schuiling onlangs te melden dat men er vroeg of laat achter zal komen dat een andere vorm van samenwerking beter is. Die vorm staat wat hem betreft vast: een fusie van de vier Noordkop-gemeenten. Hij pleit daar samen met de burgemeester van Hollands Kroon voor: één gemeente in de Noordkop zou veel efficiënter zijn dan al die overleggen van de vier gemeenten nu. Zo krijgen de Helderse tegenstanders van nieuwbouw van het stadhuis gelijk van hun eigen burgemeester. Er bestaat in de Noordkop wel degelijk een wens tot fusie.

Met deze blik zien we een gezamenlijke vergadering van de vier gemeenteraden opeens heel anders. Het is een stap richting fusie.

Eerste stappen naar fusie

De regionale raadscommissie gaat niet alleen over de gemeenschappelijke instellingen waar deze vier gemeenten gebruik van maken, maar ook over het regionale samenwerkingsverband ‘De Kop Werkt’. Deze samenwerking komt met allerlei projecten die de economische ontwikkeling in de Noordkop moeten aanjagen. De regionale raadscommissie kan haar commentaar geven op een lange lijst van tientallen projecten. Het zijn er veertig in totaal.

Over wat voor projecten gaat dit? Een voorbeeld is de opwaardering van het dorpsplein van Huisduinen, een dorpje in Den Helder. Er bevindt zich onder andere een kerkje waar getrouwd kan worden. Ook is er strand, wat horeca, een fort, een manege en een vuurtoren. De grote vraag die op ieders lippen brandt is: waarom kan de gemeente Den Helder dit plein niet zelf opwaarderen? Waarom is daar een bestuurlijke samenwerking van vier gemeenten voor nodig? Niemand kan die vraag beantwoorden.

Er zijn veel meer projecten die voor maar één gemeente relevant zijn. Het dorp Oudesluis wordt opnieuw ontwikkeld en het dorp Groote Keeten wordt gerevitaliseerd. Waarom beslist de gemeente Schagen hier niet over en moet daar een samenwerkingsverband voor worden opgericht?

De provincie pusht

Volgens sommige aanwezigen bevat ‘De Kop Werkt’ ook projecten die de gemeentegrenzen wel overstijgen. Dat klopt, maar de echte reden voor dit samenwerkingsverband is een hele andere: de provincie wil deze samenwerking. Om de vier gemeenten te stimuleren mee te werken verzon de provincie een list: ze zouden miljoenen euro’s krijgen als ze gingen samenwerken. ‘De Kop Werkt’ was geboren. De provincie geeft geld, er ontstaat samenwerking en zo kan iedereen langzaam aan de fusie-ambitie wennen. Of het allemaal erg efficiënt is, wordt nu al door de SP betwijfeld.

Zo werkt alles één kant op: de bestaande gemeenten hebben sowieso weinig te zeggen over de gemeenschappelijke regelingen die in meerdere gemeenten gelden. Samenwerking helpt een klein beetje invloed terug te krijgen. De provincie geeft ze nog een extra reden om samen te werken: meer geld voor een regio die het goed kan gebruiken. En twee van de vier burgemeesters staan al hard voor dit voornemen te applaudisseren.

Zo went iedereen in de Noordkop aan de megalomane ambitie een bestuur te creëren wat extreem ver van burgers af zal staan.

Steun de verslaggeving van Chris Aalberts via crowdfundingplatform Voor de Kunst, voor meer verslaggeving over de Haagse en lokale politiek in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Doneer hier.