Waarom er geen windmolens op de Beekbergsebroek moeten komen.

Waarom er geen windmolens op de Beekbergsebroek moeten komen.

De Groene Rekenkamer - Woensdag 5 oktober 2016

Om verschillende redenen moeten er geen windmolens op de Beekbergsebroek komen.
De Beekbergsebroek is een uniek agrarisch gebied met een veertigtal boerderijen dat ingesloten ligt tussen de A1 en de A50 bij het knooppunt Beekbergen.

Overlast

De initiatiefnemer, lokaal energiebedrijf de-A, erkent dat deze windmolens overlast geven. De-A  heeft toegezegd dat er extra beperkende maatregelen genomen moeten worden om de overlast te verminderen, maar dit is nog geen reden om een bouwvergunning te verstrekken.
Zo hebben we geen enkel vertrouwen in de geluidsmetingen die bij verschillende boerderijen zijn uitgevoerd. Een computersimulatie die uitgevoerd is door de bouwer van de windmolens, De Wolff, is als de slager die zijn eigen vlees keurt.
De uiteindelijke meting moet immers  gedaan worden met de windmolen op de juiste afstand en de initiatiefnemer moet niet steeds blijven zeuren over de geluidsproductie van het verkeer op de A1 en de A50. Dat staat hier volledig buiten. Het gaat over windmolens die geluid produceren en niets anders en dan moeten de bewoners niet lastig worden gevallen met, ja maar, die auto’s dan?
Elke decibel geluid die aan het geluid van de snelwegen toegevoegd wordt, moet vermeden worden.

De initiatiefnemer zegt: het is belangrijk om met elkaar te zoeken naar een optimale plek en te praten over een goede verdeling van lusten en de lasten. Wat een onzin, die lasten willen de inwoners van Beekbergsebroek juist niet. Men woont er rustig en wil geen extra lasten in de vorm van het hinderlijke geluid van de windmolens.

Draagvlak

De initiatiefnemer bazuinde het overal rond: als er geen draagvlak is onder omwonenden komen de windmolens er niet.

Nu blijkt dat meer dan 80% van de mensen die geënquêteerd zijn, tegen is, is deze opmerking over draagvlak ineens in de vergetelheid geraakt.

We herinneren er ook aan dat het draagvlak onder de inwoners voor de gemeenteraad een hot item is: de gemeenteraad heeft aangegeven dat zij daarbij nadrukkelijk kijkt naar het draagvlak in de samenleving.

De-A zegt dat de leden ook een grote zeggenschap hebben om te bepalen of de windmolens er komen of niet. Dat is natuurlijk onzin want de leden bepalen niet of de inwoners van Beekbergsebroek windmolens krijgen omdat zo nodig van de-A alle fossiele brandstoffen de wereld uit moeten.

Het geniep achter de geluidsproductie van windmolens

Windmolens maken herrie ; daar is iedereen het over eens, ook de windmolenbouwer en initiatiefnemer de-A. Ontwerpers trachten derhalve windmolens te bouwen die zo weinig mogelijk lawaai maken maar door de steeds toenemende grootte van die dingen lukt dat niet. Grotere molens = meer lawaai. En omdat de regering het klimaat wil redden omdat het alsmaar warmer wordt heeft men dus de wetgeving wat opgerekt zodat nieuwe molens wat ruimer in hun lawaaierige jasje komen te zitten. Dan staat het in de wet en dus is het goed. Ja, dat zou je wel zeggen als men de bron van die geluidstrillingen ook verder weg zou plaatsen maar helaas; daar is in dit land geen ruimte voor.

In landen als Frankrijk en Duitsland is de vastgestelde minimale windmolenafstand tot bewoning zo’n 1000 tot 2000 meter; bij ons is dat 4 x de masthoogte (ZONDER DE WIEKEN) waardoor een knoert van een molen a.h.w. in de achtertuin kan komen te staan en van die herrie mag de bevolking intussen van onze bestuurders op wettelijke en juridische basis gewoon overlast en hinder ondervinden.

Ultrageluid door windmolens en de invloed daarvan op het lichaam

Maar waar zit nu het geniep van de decibels; wat bedoelen wij daarmee? Het geniep van de windmolendecibels zit hem hierin dat de molens meer en vooral andere geluiden (niet hoor/merkbaar voor het gemiddelde menselijk oor) produceren dan de hoorbare waar de wet in zou voorzien.

In de NSG (Nederlandse Stichting Geluidshinder) specificatie van 1999, waarvan de totstandkoming door het RIVM betaald is, staat een paragraaf die waarschuwt voor de gevoeligheid voor ultrageluid door windmolens voor vrouwen van zo rond de 60 jaar en daarboven. Dit ultrageluid zou inwerken op zenuwgestel en de algehele gezondheidstoestand doen afnemen.

Op Internet is veel informatie te vinden over ultrageluid. Met name op cardiologische website’s zijn de berichten over ultrageluid dat door windmolens geproduceerd wordt, alarmerend te noemen.

Het geluid van de wieken van windmolens kan een gebied in het brein triggeren dat wordt gelinkt aan emoties, zo hebben wetenschappers van het Max Planck Institute for Human Development in Berlijn ontdekt. Het gaat specifiek om een deel van het brein dat gevaar aanvoelt.

Critici waarschuwen al geruime tijd voor de negatieve impact van windmolens op de fysieke en mentale gezondheid en de nachtrust. Hoewel we de laagfrequente geluiden van windturbines niet horen, worden ze wel opgepikt door het brein.

Onhoorbare geluiden

Uit hersenscans is gebleken dat geluiden onder de gehoordrempel toch worden opgevangen door de auditieve cortex, het deel van de hersenen waar geluidsprikkels worden verwerkt. Ook het deel dat wordt geassocieerd met emoties werd actief toen de ‘onhoorbare’ geluiden in een lab werden afgespeeld.

Mensen die in de buurt van windmolens wonen klagen vaak over slaapproblemen en andere negatieve effecten, die, zo blijkt nu, voortkomen uit het infrageluid dat door de turbines wordt gegenereerd.

Belangrijke vraag is: kan het infrageluid, of ultrageluid als hinderlijk worden ervaren?

Zolang de wieken draaien, of dit nu snel of langzaam is, produceren ze bij elke omwenteling een niet voor het menselijk oor waarneembare geluidsdrukgolf. Het herhalend karakter hiervan wordt bij de mens als hinderlijk ervaren.

In juni 2015 heeft de Nederlandse overheid de beschikbare informatie over geluidshinder gebundeld in een nota, het Kennisbericht geluid van windturbines.

Dit Kennisbericht gaat over één aspect van windenergie: het geluid van windturbines en de (mogelijke) effecten hiervan.

Recente en gezaghebbende reviews en beleidsdocumenten komen tot een zelfde conclusie ten aanzien van gezondheidseffecten van windturbines: er wordt over het algemeen een verband geconstateerd tussen hinder en het geluid van windturbines’, klinkt het in de nota. En verder: ‘Er is voldoende bewijs dat de stress ten gevolge van chronische hinder of het gevoel dat door de windturbines de omgevings- of levenskwaliteit afneemt, een negatieve invloed kan hebben op de gezondheid en het welbevinden van mensen die in de buurt van windturbines wonen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft overheden aanbevelingen gedaan om het geluidsniveau buitenhuis zoveel mogelijk te beperken.
De WHO is op dit moment bezig een rapport te maken dat handelt over de hinderlijke en voor het menselijk oor onhoorbare ultra-, of infrageluid en de medische gevolgen ervan.

Doofheid

De windenergiesector heeft altijd volgehouden dat de geluiden van de wieken niet kunnen worden opgevangen door mensen.
Maar de wetenschap bracht uitkomst. De Universiteit van München ontdekte in 2014 dat wonen in de buurt van windmolenparken kan leiden tot ernstige gehoorschade of zelfs doofheid. “Ook geluiden die niet hoorbaar zijn voor de mens kunnen wel degelijk schade aanrichten aan ons gehoor,” aldus hoofdonderzoeker Marcus Drexel.

Wetenschappelijk onderzoek: Geluid van windmolens is hinderlijk, zelfs hinderlijker dan weg- of vliegtuiglawaai

Het geluid van windmolens is hinderlijker dan weg- of vlieglawaai, ook al klinkt dat even hard. Dat blijkt uit onderzoek van het project WINDFARMperception aan de RUG, onder leiding van de Groningse natuurkundige dr. Frits van den Berg.
Windmolens houden omwonenden zelfs uit de slaap.

Huidige milieuwetgeving legt alleen het geluidsniveau van geluidsbronnen aan banden, maar volgens het project WINDFARMperception is ook de aard van het geluid van belang. Door het zwiepende karakter van het windparkgeluid én doordat molens ’s nachts harder draaien dan overdag, leveren windturbines veel meer ergernis op dan verkeer en overkomende vliegtuigen. Natuurkundige Frits van den Berg onderzocht hoe omwonenden het windmolengeluid beleven.

Aan het project WINDFARMperception namen onderzoekers deel van de universiteiten van Groningen en Göteborg en van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Ze ondervroegen mensen die tot op 2,5 km van de ongeveer 1200 grote, moderne windmolens in Nederland wonen. Meer dan de helft van de bewoners in het onderzoek was positief over windenergie, maar hoe harder het molengeluid, hoe minder positief bewoners oordelen over de duurzame energiebron. In het zicht van een windmolen wonen verergert dat nog eens.
Bij de hoogste geluidsniveaus in het onderzoek (45 decibel of hoger bij krachtige wind, tegen 60 decibel voor een gesprek tussen twee mensen) blijkt meer slaapverstoring voor te komen. Opvallende vondst is dat omgevingsgeluid, zoals van een nabije snelweg, nauwelijks helpt het molengeluid draaglijker te maken.

Het wetenschappelijk onderzoek is weliswaar al in 2008 gedaan maar de resultaten zijn nog steeds actueel. Het ultrageluid wordt nog steeds geproduceerd.

Stoppen met dit project

Gezien de negatieve invloeden van ultrageluid op het menselijk lichaam adviseren we initiatiefnemer de-A van het plan af te zien en naar alternatieven te zoeken, desnoods naar uitbreiding van het aantal zonnepanelen op de Ecofactorij.
Zelfs als windmolens op een lagere snelheid worden gezet blijven ze ultrageluid produceren.

Duitse overheid en windmolens

De Duitse overheid is er heel duidelijk over. Een recente uitspraak van een Rechter in Beieren is er nog duidelijker over: Er mogen geen windmolens gebouwd worden binnen een cirkel van 5 x de maximale hoogte van de windmolens, inclusief de wieken.

Passen we de Duitse jurisprudentie toe op de windmolens op Beekbergsebroek dan betekent het in feite dat er niet één windmolen mag worden gebouwd.
De in Beekbergsebroek voorgestelde windmolens hebben een ashoogte van 134 meter en een tiphoogte van 199,5 meter hoog. Dat betekent dus dat als er binnen een straal van 5 maal 191 = 997 meter woningen staan, de windmolens niet gebouwd mogen worden. In de praktijk betekent het gewoon, géén windmolens op dit kleine agrarische gebied.

In Nederland zijn rechters steeds meer geneigd deze Duitse regels aan te houden. Dat de initiatiefnemer heeft gezegd de windmolens desnoods langzamer te laten draaien is een zoethoudertje waarvan we de gevolgen voor investeerders nog maar moeten zien.

In Houten worden windmolens bij teveel geluidsproductie en slagschaduw na gerechtelijke uitspraken stil gezet. Investeerders mopperen omdat de windmolens niet aan de gestelde verwachtingen voldoen wat betreft rendement. Bedoeld wordt financieel gewin.

Verder moet initiatiefnemer de-A eens ophouden het verkeersgeluid van de A1 en de A50 als vergelijking voor het geluid van de windmolens erbij te halen. “De A1 en A 50 blijven qua geluid overheersen.”
Als over enige tijd de A1 en de A50 2×4 baans zijn  geworden, is de geluidsproductie nog erger geworden.
Is de redenatie dan dat het geluid van de windmolens er nog wel bij kan?

Slagschaduw

Slagschaduw is het verschijnsel dat optreedt als de windmolens tussen de zon en de woning staat. De zon schijnt op de draaiende wieken die hun schaduw op bijvoorbeeld een huis werpen, in je woonkamer en je slaapkamer. Mensen die ermee te maken hebben, in Friesland bijvoorbeeld, worden er horendol van.
De overheid hanteert een regel dat er per jaar niet meer dan 17 uur slagschaduw op een huis mag vallen.
De initiatiefnemer van deze windmolens houdt zelfs een gereduceerd aantal uren slagschaduw per jaar aan, namelijk 6 uur. Waarom? Om de inwoners van Beekbergsehoek te paaien?
In voorkomende gevallen kan dat betekenen dat een woning last heeft van slagschaduw.
De Groene Rekenkamer vindt dat zelfs 5 minuten slagschaduw per dag in een woonkamer al teveel is. Je zult maar last van epileptische aanvallen hebben.

Voldoende wind?

De windmolens worden geplaatst in de windschaduw van het Veluwe massief.
Ondanks de hoogte van 191 meter zullen de windmolens last hebben van draai- en valwinden achter het 110 meter hoge Veluwe massief. Wat dit voor de energie opbrengst betekent zal zuidelijk zijn.
De investeerders zullen iets anders voor ogen hebben.

Vogeltrek

De smalle streek tussen de IJssel en het Veluwe massief wordt door miljoenen  trekvogels gebruikt. Jaarlijks trekken meer dan 300.000 trekvogels uit Scandinavië over het gebied. Dat drie hoge windmolens een obstakel voor deze trekvogels betekenen mag duidelijk zijn.

Wat te denken over de grote hoeveelheid ooievaars die vanaf half februari tot half augustus massaal in het gebied tussen het Veluwe massief en de IJssel nestelen. In het gebied vlak rondom  het Beekbergsebroek staan vele tientallen ooievaarsnesten. Wie bij zijn verstand is gaat daar geen 200 meter hoge windmolens bouwen.

Politiek draagvlak

Het duurt nog even voordat de gemeenteraad zich er officieel over uitspreekt, maar er zijn al politieke partijen die hun mening geven over de bouw van windmolens bij Apeldoorn. De lokale fractie van de VVD is duidelijk tegen, terwijl de voorzichtig geformuleerde opvattingen van de Apeldoornse afdeling van GroenLinks onmiskenbaar laten zien dat deze partij vanuit principe voorstander is.

Voor de VVD is het simpel: op de geplande locatie Beekbergsebroek waait het niet genoeg voor windmolens en zeker nu zoveel omwonenden laten horen tegen te zijn, moet de gemeente daar volgens de liberalen naar luisteren.
Liever ziet de VVD woningbouw in Beekbergsebroek. “Als hier windmolens worden geplaatst, is dat niet meer mogelijk. Wij vinden dat zonde, want er is een tekort aan betaalbare huizen in Apeldoorn.” De VVD steunt de buurt. ,,We hopen dat andere politieke partijen ook nog weten dat er een belofte is gedaan aan de bewoners van Beekbergsebroek, de Maten, Klarenbeek en andere betrokkenen. Om nu, tegen de wil van omwonenden, andere zaken onmogelijk te maken door windmolens te plaatsen, vinden we onverteerbaar.”

We hopen dat andere politieke partijen ook nog weten dat er een belofte is gedaan, Aldus de VVD.

Tenslotte, hoe denkt de Wijkraad Zuidoost over deze windmolens?

Wijkraad Zuidoost blijft tegen het plan om windmolens langs de A1 bij Apeldoorn te plaatsen. Een recent onderzoek dat energiecoöperatie de-A en windmolenbouwer De Wolff hebben laten uitvoeren, verandert daar voor de wijkraad voor de wijk De Maten niets aan.

Het onderzoek richtte zich op de gevolgen van slagschaduw en geluid door de windmolens. De uitkomst is dat de hoeveelheid geluid bij enkele woningen gewoon te veel is.

Ook moeten de windmolens stil worden gezet om te voorkomen dat een bewegende schaduw van de wieken te vaak omliggende huizen raakt. De-A en De Wolff zeggen die maatregelen te zullen nemen, maar in andere delen van het land zijn die beperkende maatregelen na veel rechtszaken pas tot stand gekomen omdat de energiemaatschappij niet erg meewerkend was.

Wijkraad Zuidoost noemt de uitkomsten van het onderzoek ‘niet verrassend’. “Het gaat om een theoretisch onderzoek gebaseerd op rekenmodellen en berekeningen en volgens dit rapport wordt, mits een aantal aanpassingen worden aangebracht, aan de wettelijke kaders voldaan.”

Exact wat wij als GRK schreven, de slager keurt zijn eigen vlees.

Verder constateert de Wijkraad dat er nogal wat tegenstrijdigheden in het rapport zitten.

Zo wordt er gesproken over dB, terwijl in de meeste geluidsrapporten de term dB(A) gehanteerd wordt. Deze twee normen zijn niet hetzelfde.

De Wijkraad Zuidoost zegt: ”Wij blijven tegen omdat uit de rapporten die wij tot nu toe hebben gezien blijkt dat de praktijkbeleving belangrijk afwijkt van wat achter de computer wordt berekend.”

Steun

De Groene Rekenkamer is door een commissie van bewoners in Beekbergsebroek om advies gevraagd. We hebben de bewoners waar mogelijk steun toegezegd en zullen niet schromen desnoods tot aan de Raad van State, de bouw van deze windmolens te voorkomen, net zoals enkele jaren geleden door de Raad van State alle vergunningen voor de bouw van 5 grote windmolens op één kilometer afstand van de huidige plannen zijn vernietigd. De actiegroepen Bezorgde Burgers en de website fibronot.nl hebben hier een belangrijke en doorslaggevende rol in gespeeld.