Peperdure omslag in Duitsland

Energiewnde dreigt te mislukken 


 Wierd Duk

Dit jaar betalen de Duitse belastingbetalers 23 miljard euro aan een project waarvan niet duidelijk is of het gaat slagen: de Energie-wende, de overgang naar de productie en het gebruik van groene stroom.

Zonne- en windenergie moeten het in de Bondsrepubliek overnemen van atoom- en kolenstroom. Tachtig procent groene stroom in 2050 is het doel: nu is het aandeel duurzame stroom in de Duitse energiemix 28 procent.

Het Duitse streven past goed in de klimaatdoelstellingen van de Verenigde Naties. In Peru wordt sinds gisteren over die doelen gesproken Bij de start van de klimaattop in Peru lijkt het Duitse beleid om de uitstoot van CO2 te beperken niet haalbaar. De Energie-wende dreigt te mislukken, het plan wordt voor veel betrokkenen te duur.

In 2022 moeten alle Duitse atoomcentrales gesloten zijn. Het gat dat geslagen werd door het wegvallen van een deel van de atoomstroom, kan niet opgevuld worden met zonne- en windenergie.

Belangrijk onderwerp op de VN-klimaattop in december is het terugdringen van  CO2-uitstoot. En op dat gebied doet Duitsland het minder goed. Want de energierevolutie in Duitsland, uniek in de wereld, brengt allerlei onvoorziene problemen met zich mee. Niet alleen is de Energiewende peperduur, waardoor een Duitser inmiddels twee keer zoveel voor z'n stroom betaalt als een Amerikaan, ook steeg in Duitsland de afgelopen jaren de uitstoot van kooldioxide, in plaats van dat de CO2-emissies afgenomen zijn. De Energiewende-Paradox wordt deze situatie genoemd.

Het is een van de controversiële gevolgen van het versneld stilleggen van acht kerncentrales in 2011 door de regering van bondskanselier Merkel (CDU), als reactie op de atoomramp in het Japanse Fukushima.

Vorig jaar bijvoorbeeld was er een week lang nauwelijks wind en stonden 23.000 windturbines stil. Omdat ook de opbrengst uit zonnepanelen in die donkere winterdagen verwaarloosbaar was, moest 95 procent van de elektriciteit opgewekt worden door kolen- en gascentrales en de nog in gebruik zijnde kerncentrales.

Bruinkool

Gemiddeld leveren steen- en bruin-koolcentrales in Duitsland nog altijd 44 procent van de stroomproductie. Een hogere inzet van schone gascentrales zou, gezien de Duitse ambities, voor de hand liggen. Maar die zijn duur en met name bruinkool is op dit moment spotgoedkoop. Bovendien is de prijs van emissierechten laag, waardoor bedrijven goedkoop kunnen vervuilen. Gevolg: in 2013 werd meer stroom opgewekt uit — zeer vervuilend — bruinkool dan in de twintig jaar hiervoor.

Bij wet krijgt groene stroom in Duitsland voorrang zodra de wind waait en de zon schijnt. Kolenstroom uit Duitse centrales vloeit dan bijvoorbeeld naar Nederland. En doordat bruin-koolstroom zo goedkoop is, verdringt die weer dure, schone Nederlandse gascentrales van de markt. Die ongewilde gevolgen van de breuk met het verleden deden de sociaaldemocratische vicekanselier Gabriel (SPD), verantwoordelijk voor de Energiewende, verzuchten dat het hele project 'wel eens kan mislukken'. Burgers klagen over de hoge stroomprijs, energiebedrijven eisen miljarden compensatie en werknemersorganisaties vrezen dat duizenden banen verloren gaan in de kolenindustrie.

__________________________________________________________

Bij de start van de klimaattop in Peru lijkt het Duitse beleid om de uitstoot van CO2 te beperken niet haalbaar. De Energiewende dreigt te mislukken, het plan wordt voor veel betrokkenen te duur.

_________________________________________________________

Bovendien vindt de Energiewende internationaal nauwelijks navolging, ook al doordat de schaliegas-boom in de VS de internationale energiemarkt op z'n kop zet.

Deze week wil de bondsregering nieuwe maatregelen bekendmaken, die ervoor moeten zorgen dat de doelen van de Energiewende worden gehaald.

Hoe wijd de spagaat is waarin de bondsregering zich bevindt, bleek uit het verzoek van Gabriel aan de Zweedse regering om invloed uit te oefenen op het Zweedse energiebedrijf Vattenfall. Dat wil zich terugtrekken uit kolenprojecten in Duitsland. Dit zou banenverlies betekenen. Dan mag de Energie-wende een mooi idee zijn, maar, denkt Gabriel, nu even niet.

Wierd Duk is correspondent van deze krant in Berlijn.


NHD