Geest is uit de fles bij windenergie

Den Haag - Het CPB stelt dat de bouw van deze windmolens geen milieuwinst oplevert. 


Sander van Mersbergen 

Onomstreden zullen ze nooit worden: windmolens. De geest is nu weer volledig uit de fles. Dit keer stookte het Centraal Planbureau (CPB) het vuur op: de economische 'schade' van windmolens op zee is vijf miljard euro, met dat bedrag wordt precies nul procent milieuwinst geboekt.

Waar komt die vijf miljard vandaan? 
Minister Kamp (Economische Zaken) liet een aantal adviesbureaus onderzoek doen naar de kosten van windparken op zee. De vraag was niet eens zozeer wat de kosten precies zijn. Kamp wilde vooral weten of er geld te besparen viel door windmolens dichter bij de kust te plaatsen. De conclusie van het onderzoek is dat dat kan. Als een aantal molens dichter bij de kust staat, vallen de kosten 280 miljoen euro lager uit. De rekening is dan 4,8 miljard euro. Wanneer alle molens buiten de 12-mijlszone staan, kosten ze 5 miljard. Aan dat laatste bedrag refereert het CPB.

Wind op zee kost geld. Nieuw?

Allesbehalve. De molens kosten meer dan ze opleveren en dat is precies de reden dat er subsidiegeld naartoe moet. Het kabinet heeft in het regeerakkoord besloten dat die molens het geld waard zijn. Voor de financiering zijn de komende jaren miljarden vrijgemaakt. Volgens Europese afspraken moet Nederland in 2020 veertien procent van zijn energie duurzaam opwekken en het kabinet is er van overtuigd dat dat zonder windmolens niet lukt.

Het CPB denkt daar anders over? 
Het CPB stelt dat de bouw van deze windmolens geen milieuwinst oplevert. Dat klinkt vreemd. Als windmolens draaien dan is er minder stroom van vervuilende centrales nodig, zou je zeggen. Hier wordt het verhaal ingewikkeld. Kort gezegd komt het er op neer dat twee EU-doelstellingen elkaar in de wielen rijden. Naast doelstellingen voor de opwekking van duurzamè energie heeft de EU namelijk ook afspraken over CO2-uitstoot. Die wordt geregeld in het emissiesysteem.

Het emissiesysteem? 
Het Europese emissiesysteem zorgt ervoor dat de uitstoot van vervuilende stoffen aan een maximum gebonden is. Bedrijven die CO2 uitstoten, moeten emissierechten kopen. Ook de energiesector valt onder dit regime. Als een Nederlands bedrijf windmolens bouwt en een kolencentrale sluit, stoot dat bedrijf minder schadelijke stoffen uit. Dat wil echter niet zeggen dat de bijbehorende emissierechten uit het systeem verdwijnen. Die kunnen verkocht worden aan een bedrijf, elders in Europa. Nieuwe windmolens zorgen daarom niet per definitie voor minder CO2-uitstoot.

Het CPB heeft dus gelijk?
Feit is dat twee Europese ambities meer schone energie opwekken en minder CO2 uitstoten — niet goed op elkaar afgestemd zijn. De vraag is hoe je dat probleem oplost. Eén optie is minder nieuwe windmolens bouwen, zoals het CPB wil. Een andere optie is er echter ook: sleutelen aan het emissiesysteem. Daarop is namelijk het nodige aan te merken, vinden critici. Er zijn te veel emissierechten en die zijn daardoor te goedkoop, stellen zij. Gevolg is dat vervuilende bronnen nog steeds rendabeler zijn dan schone. De bedoeling van het systeem was juist dat dat zou veranderen.

NHD