'Elk kind zou één keer binnen geweest moeten zijn'

Hollands Kroon - Slootdorp - Initiatiefnemer Ton Korlaar uit Schagen over het nationaal belang van joods werkdorp in de Wieringermeer.

Leo Blank 

 Tot enkele jaren geleden had Ed Korlaar (67) nog nooit gehoord van het joods werkdorp. Maar toen hij het markante gebouw aan de Nieuwesluizerweg in Slootdorp bezocht had, er boeken over las en de dramatische geschiedenis uit de mond van oud-bewoner (en de kort geleden overleden) Hajo Meyer had gehoord was de Schagenaar direct geboeid. Hij studeerde geschiedenis en Nederlands. Maar verdiende zijn geld vooral in de reclamewereld. Ook recenseerde, vertaalde en redigeerde Korlaar boeken. Sinds acht jaar hebben hij en zijn vrouw Amsterdam verruild voor Schagen.

Als historicus las hij met belangstelling over de geschiedenis van het werkdorp. Tussen 1934 en 1941 volgden honderden joodse vluchtelingen uit onder meer Nederland, Duitsland en Polen een veelal agrarische opleiding. Met een diploma op zak zouden ze na de Tweede Wereldoorlog kunnen meehelpen aan de opbouw van Palestina, nu Israël. Tijdens een razzia werden in 1941in het werkdorp 240 bewoners opgepakt en afgevoerd. Van hen kwamen er 187 om het leven.

Geschiedenis 

Korlaar bezocht in 2011 de tentoonstelling van kunstverzamelaar Wim van Schaik. „Ik werd gegrepen door de geschiedenis van het gebouw en de rust van de locatie. Dit mag nooit verloren gaan, was en is mijn overtuiging,"Hij was teleurgesteld toen Van Schaik het bijltje erbij neergooide. „Al had ik best begrip voor zijn besluit. Van gemeente, provincie en bedrijfsleven kwam geen enkele medewerking."

Op 1 augustus verliep het huurcontract met eigenaar en Joep Karel. Korlaar wilde niet lijdzaam toezien hoe het hoofdgebouw opnieuw jarenlang leeg zou staan. „Via mijn contacten heb ik een groep historisch geïnteresseerde mensen verzameld. Onder hen een voormalige wethouder van een stadsdeelraad en historica Lilian Peters. Zij is in 1960 geboren in het gebouw en maakte een afstudeerscriptie over de geschiedenis ervan."

Stappenplan 

Stichting Vrienden Joods Werkdorp Wieringermeer zoekt naar een passende invulling van het hoofdgebouw. Via een stappenplan moet de bestemming fasegewijs gestalte krijgen.

Delen van het pand zouden beschikbaar moeten komen voor functies als expositieruimte, bezinningsplek en culturele en educatieve doeleinden. Korlaar: „Elk kind zou hier tenminste één keer binnen moeten komen."

Wim van Schaik zou in de grote voorzaal een deel van zijn kunstcollectie een plek kunnen geven. Kleinere ruimten zouden verhuurd kunnen worden aan (startende) bedrijfjes.

Korlaar: „Ons hoofddoel is de dramatische geschiedenis van het werkdorp zichtbaar maken. Vanzelfsprekend wordt een link gelegd met de geschiedenis van de Wieringermeer. De joodse vluchtelingen waren pioniers."

Voor fondsenwerving denken de initiatiefnemers aan binnen- en buitenlandse organisaties.

Korlaar: „De meeste joodse jongeren moesten vluchten uit Duitsland. En een flink aantal hielp mee aan de opbouw van Palestina. Die landen hebben een verantwoordelijkheid voor deze historische plek van nationale betekenis. Die ik op één lijn stel met Anne Frank Huis en Kamp Westerbork."

Eigenaar Karel wil opnieuw proberen huisvesting of logies voor tenminste driehonderd mensen, eventueel Oost-Europese seizoenswerkers te realiseren.

Korlaar is daar stellig over: „Zo'n grootschalige opzet past niet. De woongebouwen op het achterterrein zouden driehoog worden. De buurt zou opnieuw in opstand komen."

Met een kleinere opzet zou de stichting kunnen leven: „Vooral als huisvesting wordt gegoten in de vorm van de voormalige barakken." De stichting zou in de toekomt ook de zolder én de vrijkomende gebouwen van de Oostwaardhoeve aan de overkant bij de plannen willen betrekken


______________________________________________________

Eigenaar Karel: 'Geduld raakt op' 

De projectontwikkelaar Joep Karel wil plannen om van het joods werkdorp een herinneringscentrum te maken nog tot 1 januari 2015 een kans geven.

"Mijn geduld raakt op . Ik ben al zeven jaar bezig om het gebouw rendabel te maken. Het heeft alleen geld gekost."

De ondernemer wil samenwerken met Stichting Vrienden Joods Werkdorp Wieringermeer. Hij zegt zelf ook contact te hebben met Kamp Westerbork en joodse organisaties. Om het hoofdgebouw een passende bestemming te kunnen geven, wil Karel op het achterterrein logies/huisvesting realiseren voor tenminste driehonderd mensen. Eventueel voor buitenlandse seizoensarbeiders. Er is contact geweest met de gemeente. Binnenkort praat hij officieel met het college.

Woordvoerster Monique Tesselaar van Hollands Kroon bevestigt dat er een gesprek is geweest: „Een plan is er nog niet. Daarom kunnen we er verder ook niets over zeggen."

______________________________________________________



Wim van Schaik: 'Alles beter dan Poolse arbeiders'

 Leo Blank 

Groenekan - Kunstverzamelaar Wim van Schaik (89) trok zich dit voorjaar terug als 'trekker' voor herbestemming van het werkdorp. De inwoner van Groenekan (bij Utrecht) juicht het nieuwe initiatief toe: „Alles beter dan Poolse arbeiders."

Zijn Stichting tot Behoud en Exploitatie Joods Werkdorp blijft als 'waakhond' bestaan. „Voor als projectontwikkelaar Karel zijn grootschalige huisvestingsplannen doorzet. Zoiets vloekt gewoon met de rijksmonumentale status van hoofdgebouw en achterterrein!".

Van Schaik heeft drie jaar lang veel geld gestoken in zijn plannen. Niet alleen betaalde hij 5000 euro per maand aan huur. Ook schakelde hij bureaus in om de haalbaarheid te onderzoeken. De kunstverzamelaar wil best een deel van zijn collectie ten toon stellen in het werkdorp. „Maar ik betaal geen cent meer."

______________________________________________________


NHD