DOOR WILLEMIEN SCHENKEVELD (NHD)
Begrijpelijk dat Noord-Holland een pas op de plaats maakt als het
gaat om windenergie op land. Dat vindt de natuurkundige Frits van den Berg, die
onderzoek heeft gedaan naar overlast door windturbines. Omwonenden moeten een
vinger in de pap krijgen, vindt hij. Zes jaar geleden werd er nog weinig
geluisterd naar zijn bezwaren tegen windturbines. Hij was in Groningen
gepromoveerd op een onderzoek naar het geluid van deze moderne windmolens.
Zijn conclusie: 's nachts maken de turbines werkelijk aardig wat lawaai,
dat is niet alleen verbeelding van omwonenden. En: tot op een kilometer afstand
kunnen mensen last hebben van dat geluid. 'Neem die mensen en hun klachten
serieus!', was zijn boodschap in de media.
„En daar sta ik nog steeds achter", zegt Van den Berg, tegenwoordig
adviseur Milieu en Gezondheid bij de GGD Amstdrdam. „Alleen is de situatie wat
veranderd. Want inmiddels zijn de regels voor windturbinegeluid aangepast en
zijn overheden, zoals de provincie Noord-Holland, er veel meer van overtuigd dat
ze de gevolgen van nog meer windturbines voor bewoners en landschap serieus
moeten bekijken." Sterker nog, inmiddels dreigt de Noord-Hollandse politiek
bijna geen nieuwe windenergie op land meer te zullen toestaan.
Stress
Stress is volgens Van den Berg het kernwoord aIs het gaat om de overlast
door windturbines. „Ik ben ervan overtuigd dat de vele gezondheidsklachten die
mensen uiten, van ernstige irritatie tot duizeligheid tot slaaptekort, zijn
terug te voeren op overmatige stress. Die stress wordt deels veroorzaakt door de
windturbines zelf. Maar bijvoorbeeld ook door de weinig invoelende benadering
van de klagers door voorstanders en overheid."
Geluidsoverlast van windturbines is immers niet louter een kwestie van
decibellen. Dat bleek duidelijk uit onderzoek dat Van den Berg onder meer in de
kop van Noord-Holland heeft uitgevoerd (zie kader). In hoeverre mensen overlast
ervaren, hangt ook sterk samen met andere omstandigheden. Ten eerste maakt het
alles uit of iemand al dan niet profiteert van een windturbine.
„Uit ons onderzoek bleek dat boeren nauwelijks klagen over het geluid. Ze
vinden het soms zelfs prettig: een rustgevend, ritmisch geluid. TerwijI iemand
verderop hetzelfde geluid uitermate storend vindt." 'Het monotone gebonk van
andermans initiatief', zoals iemand uit Anna Paulowna het kortgeleden omschreef
op de website www.windmolenklachten.nl.
Stilte
Bovendiin maakt het katakter van de omgeving veel uit. Mensen die buiten
wonen, ervaren bij een bepaald geluidsniveau meer overlast dan mensen in de
bebouwde kom. Op het platteland betekent een windturbine immers vaak een
doorbreking van de stilte. En dat is wat anders dan nog wat extra ruis bij al
bestaand achtergrondlawaai.
Bovendien zijn windturbines op het platteland visueel veel opvallender. „En
uit ons onderzoek blijkt dat mensen die een windturbine zien, zich sneller
ergeren. Dat is logisch, want ze krijgen een extra prikkel."
Geluidsoverlast van windturbines is dus deels psychologisch bepaald. „Net
als verkeersoverlast overlast door harde muziek. Vergeet dat niet. Dat lets
deels psychologisch is bepaald betekent niet dat het niet bestaat."
Maar wat moet er dan gebeuren?
„Ik denk dat omwonenden echt inspraak moeten krijgen. In het verleden heb
ik gezien dat er wel informatie werd gegeven, maar dat het standpu.nt eigenlijk
al vaststond: de plek was al bepaald en het zou wel meevallen met de overlast,
want er werd voldaan aan de normen. Ja, zó neem je onrust niet weg.
Je moet zorgen dat omwonenden meer controle over de situatie krijgen, vindt
Van den Berg. Want iemand die meer controle heeft, heeft minder stress. Dat
is een algemeen psychologisch principe. „Je zou, bijvoorbeeld kunnen afspreken:
als tien procent van de omwonenden over- last meldt, zetten we de windturbine
uit. Punt. Dan weten mensen dat ze invloed hebben."
En jammer dan, als de opbrengst daardoor wat omlaag gaat. „Milieubewust
bezig zijn geeft geen vrijbrief om maar je gang te gaan. Je moet ook sociaal
duurzaam handelen."
________________________________________________________________
Ernstige hinder mag van
politiek.
Windturbines mogen op de gevels van woningen in de omgeving in een jaar
gemiddeld 47 decibel geluid produceren. Dat heeft de Nederlandse politiek
vastgesteld. Bij dat gemiddelde geluidsniveau zal zo'n 8 procent van de bewoners
binnenshuis ernstige hinder ondervinden en zo'n 19 procent buitenshuis. Dat
heeft TNO berekend. ,,Die 8 procent nemen we op de koop toe, heeft de
Nederlandse politiek gezegd, want we vinden windenergie belangrijk", zegt Frits
van den Berg. „Soms denken mensen dat ze geen hinder horen te ondervinden van
windturbines. Maar ze moeten wel beseffen dat de politiek daar anders over
denkt." De 8 procent is bovendien een gemiddelde. „In een gebied waar alleen
boeren wonen die zelf windturbines hebben, heeft misschien niemand hinder bij
dit geluidsniveau. In een mooi, stil ge- bied waar kritische mensen wonen, heeft
misschien wel 15 procent van de mensen ernstige hinder."
____________________________________________
Boeren hebben nauwelijks last
Frits van den Berg leidde in 2008 een groot onderzoek naar overlast door
windturbines.
Daarbij rapporteerden 724 mensen in de Kop van Noord-Holland, Friesland,
Flpvoland en Zeeland over hun ervaringen. Zij woonden allemaal in landelijk
gebied op minder dan 2,5 kilometer afstand van een moderne, grote windturbine.
De meesten stonden positief tegenover windenergie. Maar velen vonden het geluid
een groot nadeel.
Enkele uitkomsten:
- mensen vinden windturbinegeluid ergerlijker dan geluid van vliegtuig- of
verkeerslawaai. Dat komt waarschijnlijk door het zwiepen en omdat het geluid
vaak 's avonds en 's nachts opvallender wordt.
- bij de hoogste geluidsniveaus kunnen mensen slaapproblemen krijgen
- boeren die van hun eigen windturbine profiteren, ergeren zich nauwelijks.
Ook al wonen zij er vlakbij en is bij hun huis het geluid het allerhardst.
zie Windfarm Perception op www.rug.nl
0 reacties :
Een reactie posten