Arts: ’Zet windmolens verderop’

AMSTERDAM - Om gezondheidsklachten door suizende windmolens te voorkomen, moet Nederland de Beierse afstandsregels voor windparken tot woonkernen overnemen. Windmolens zouden dan minimaal tien keer de tiphoogte bij dorpen en steden vandaan moeten staan.

Om de klimaatdoelen van Parijs te halen, wil de regering nog veel meer windcapaciteit.

Ⓒ ANP

Voor een windmolen van 200 meter geldt dan: minimaal twee kilometer afstand tot de dichtstbijzijnde stad of dorp. Die oproep van de Flevolandse huisarts Paul Kemps vindt weerklank bij verschillende groepen bezorgde burgers die zich verspreid over het land verzetten tegen plaatsing van nabije molens.

„Duitsland is een gidsland wat betreft windenergie”, zegt Kemps, die zelf bezorgd is over meerdere windparken met molens tot 240 meter in zijn provincie. „Die regels in Beieren zijn er niet voor niets. Ook wij moeten dit nu regelen, want als de molens er straks staan, zitten we er tientallen jaren aan vast.”

Slagschaduw, hoorbaar gezwiep en laagfrequent gebrom betekenen een risico op diverse gezondheidsklachten, waarschuwt Kemps. Gehoorschade, slaapstoornissen, hartproblemen en depressie bracht het vaktijdschrift Medisch Contact vorig jaar al in verband met overlast door windmolens. Uit een Deense studie blijkt dat mensen die dichter bij molens wonen, vaker slaappillen gebruiken.

„Tien keer de tiphoogte of ten minste twee kilometer afstand tot woonkernen is een verstandig uitgangspunt”, reageert Lies Zondag uit Veendam, voorzitter van de stichting Platform Tegenwind N33. „Dan zijn de meeste mensen veilig voor de meest in het oog springende effecten.” Haar bewonersgroep verzet zich onder meer tegen 35 molens van 200 meter hoog, waarvan de dichtstbijzijnde op 800 meter van Veendam komt te staan.

Doof

Ook Kees Pieters van Nederwind, een collectief van 31 kritische bewonersgroepen, omarmt de oproep van de bezorgde arts. „In de afzonderlijke juridische procedures die burgers voeren tegen windplannen, wordt Beieren vaak aangehaald. Helaas is de politiek tot nog toe doof voor onze zorgen.” Omdat Nederwind niet mocht meepraten aan de klimaattafels van Ed Nijpels, klonken daar nooit zijn gezondheidszorgen.

Minimale afstanden van windparken op land zijn nu niet opgenomen in de Nederlandse wet. Wel geldt er een maximale geluidsnorm, te meten tegen de woninggevel, van 47 decibel overdag. „Maar dat is een jaargemiddelde”, stelt Zondag. „Dus als het een week veel harder waait, zit je evengoed in de herrie.”

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert sinds vorig jaar een strengere norm van 45 decibel; bijna twee keer zo zacht. De Franse gezondheidsraad hanteert net als in Beieren een afstandsnorm: minimaal 1500 meter tot woonkernen. Zondag: „Een afstandsregel is tenminste te handhaven. Het is zoveel meter, minder niet. Onze huidige regels op basis van berekende decibellen zijn dat niet.”

GGD’s

Ook de GGD’s schreven begin deze week een gezamenlijke brief aan het kabinet over het klimaatbeleid. Daarin roepen de gezondheidsdiensten Den Haag op niet alleen naar de klimaatdoelen te kijken, maar rekening te houden met gezondheidseffecten. Bijvoorbeeld met de negatieve effecten van luchtvervuiling door het opstoken van biomassa, maar ook met geluidsoverlast door windmolens.

De regel tien keer tiphoogte zadelt het kabinet wel op met een duivels dilemma. Want om de klimaatdoelen van Parijs te halen, wil de regering nog veel meer windcapaciteit, ook op land, plaatsen. Een Beierse regel zou de beschikbare ruimte voor nieuwe molens sterk doen slinken. „In Flevoland is daar wél plaats voor”, zegt Kemps.

Huisarts Kemp vindt desondanks dat de politiek de ogen niet mag sluiten voor de gezondheidsrisico’s en de mogelijk stijgende zorglasten. Zelf ziet hij met lede ogen aan hoe plannen om molens tot 250 meter hoogte te laten verrijzen redelijk geruisloos doorgang vinden in zijn gemeente Dronten. De joekels van molens verschijnen straks op ettelijke honderden meters van vier woonkernen.

Kemps: „Waarschuwende onderzoeken stapelen zich op. Maar in Nederland doen we alsof er niets aan de hand is. Want de windindustrie wil haar projecten liever niet kwijt, boeren vinden die paar ton subsidie per jaar prachtig en het kabinet denkt alleen in klimaatdoelen. Maar omwonenden zitten straks met de ellende.”

Volgens de Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA) komen de huidige geluidsregels „in grote lijnen overeen met de normen voor spoor- en wegverkeer. In de praktijk staan windmolens doorgaans op minimaal 400 meter afstand van huizen.” Eerder waarschuwde de NWEA dat juist de angst voor windmolens mensen ziek kan maken.