Stop eens met fusie-onzin gemeenten

Schagen - Groot, groter, grootst. De burgemeesters van Alkmaar, Den Helder en Hollands Kroon willen nog grotere gemeenten vormen. Dat is beter, vinden zij. Flauwekul, blijkt uit onderzoek van hoogleraar Maarten Allers.

'Het levert geen besparingen op'


Ronald den Boer den.boer@hollandmediacombinatie.n1 

Wat is dat toch, bij die bestuurders? Waarom willen ze zo vaak samenvoegen en groter worden. Meer status? Meer salaris voor hen en hun ambtenaren? Het levert in elk geval geen lagere uitgaven op, geen betere voorzieningen voor de burger en ook niet meer geld vanuit Den Haag. Het is een soort mantra: als je groter bent, ben je beter. Scholen fuseren tot onpersoonlijke onderwijsfabrieken, bedrijven slokken elkaar op en woningverhuurders worden megacorporaties. Ook gemeenten doen driftig mee met die fusiedrift.

Tussen 1997 en 2011 werden 329 gemeenten in ons land samengevoegd tot 122 nieuwe gemeenten. En dat ging nadien vrolijk door. In de Kop van Noord-Holland werden Hollands Kroon en (groot) Schagen gevormd. Samen met Den Helder telt de regio daarmee drie gemeenten van rond de vijftigduizend inwoners.

Genoeg 

En dat is op zich groot genoeg, stelt hoogleraar Maarten Allers desgevraagd. Hij is deskundig op het gebied van het financiële reilen en zeilen bij decentrale overheden als provincies, gemeenten en waterschappen.

Allers bekeek samen met onderzoeksinstituut Coelo over veertien jaar alle samenvoegingen van gemeenten.

Hij vergeleek de financiële posities van die gemeenten voor en na de fusie. En concludeerde dat het geen enkele besparing oplevert. Niet op korte en niet op langere termijn.

Verdampt 

Of een gemeente nu klein, middelgroot of groot is, herindeling heeft volgens de onderzoekers geen gevolgen voor het uitgavenniveau. De besparing die bereikt werd op de kosten van wethouders en gemeenteraadsleden verdampte; het geld werd ergens anders aan besteed.

Ook het voorzieningenniveau voor de burgers (zwembaden, bibliotheken, sportcomplexen, cultuur) wordt er na samenvoeging niet beter op.

Zwembaden

Integendeel, zo is al gebleken in Hollands Kroon. Om de begroting nog enigszins beheersbaar te houden, is en wordt er rigoureus bezuinigd op voorzieningen. De laatste maatregel: sluiting van zegeningen overeind te houden is de onroerendezaakbelasting met negen procent extra verhoogd.

Geen enkele gemeente in ons land is na herindeling aantrekkelijker geworden om in te wonen, stelt ook de hoogleraar vast.

Slecht 

Een grotere gemeente heeft gemakkelijker een ingang in Den Haag, menen de voorstanders van fusie. Allers bestrijdt dat omvang enige indruk maakt. „Ik vind het een slecht argument." ”

Alleen de G4, de vier grootste gemeenten in Nederland, heeft in het Haagse een goede ingang. Voor de rest maakt het weinig uit. Er wordt bij de verdeling van geld gekeken naar het inwonertal. Per saldo krijgt een grotere gemeente dus net zo veel geld als de kleinere gemeenten bij elkaar voordat ze fuseerden."

Veiliger

Maar wat is dan toch die drang van gemeentebestuurders om te willen fuseren?

„Ja, dat is mij ook niet altijd duidelijk. Het zal hun,een veiliger gevoel geven met alles wat er op je afkomt."

Problemen 

„Kijk, ik snap best dat als je een hele kleine gemeente bent met iets van dertig ambtenaren, het moeilijk is om grote problemen het hoofd te bieden. Daar is dan niet de capaciteit voor. Dan kun je kiezen voor samenwerking. Of samenvoeging. Maar gemeenten van rond de vijftigduizend inwoners, zoals in de Noordkop, zijn op zich groot genoeg om het wel aan te kunnen."